Монголбанкны удирдлагууд Монголын топ 200 компанийн төлөөлөлтэй уулзаж, эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдал, Мөнгөний бодлогын 2019 оны үндсэн чиглэлийн талаар танилцуулж, хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа. Энэ үеэр Монголбанкны Мөнгөний бодлогын газрын захирал Б.Баярдаваатай цөөн хором ярилцлаа.
-2019 онд бизнес эрхлэгчид ямар эрсдэлийг тооцоолж бизнес төлөвлөгөөгөө боловсруулах шаардлагатай байна вэ. Ирэх оны эдийн засгийг хэрхэн төсөөлж байна вэ?
-Мөнгөний бодлогын хорооны өчигдөрийн хуралдаанаар бодлогын хүүг 1 нэгж хувиар өсгөн 11 хувьд хүргэх шийдвэр гаргалаа. Хэрэглээний үнийн индексээр хэмжигдсэн жилийн инфляци 2018 оны аравдугаар сарын байдлаар улсын хэмжээнд 6.3 хувь, Улаанбаатар хотод 6.8 хувьтай байна. Хэдийгээр түүхий эдийн үнэ харьцангуй өндөр түвшинд хадгалагдаж, эдийн засаг энэ оны гуравдугаар улиралд хүлээлтээс давж 6.7 хувиар өссөн боловч эдийн засгийн гадаад орчны тодорхой бус байдал өндөр байна.
Ирэх оны төсвийн алдагдал харьцангуй өндөр түвшинд батлагдсан, АНУ-ын Холбооны нөөцийн банк мөнгөний бодлогын суурь хүүгээ нэмэгдүүлсэн, БНХАУ нүүрсний зах зээлдээ хязгаарлалт хийж эхэлсэн зэрэг нь төлбөрийн тэнцэлд сөргөөр нөлөөлж төгрөгийн ханшинд дарамт учруулж байна. Иймд, Монголбанк нэг талаас эдийн засгийн идэвхжилийг дунд хугацаанд зохистой түвшинд хадгалах, нөгөө талаас гадаад зах зээлийн тодорхой бус байдлыг харгалзан үзэж бодлогын хүүг нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргалаа.
Ирэх жилийн эдийн засгийн төлөв дээр анхаарах ёстой нэг зүйл бол гадаад эдийн засийн орчин байгаа. Бизнес эрхлэгчдийн хувьд ч гэсэн гадаад талдаа бий болоод байгаа тодорхой бус байдлыг харгалзаж үзэж, бизнесээ, бодлогоо төлөвлөх шаардлагатай болж байна. Тиймд Монголбанкнаас бизнес эрхлэгч топ 200 аж ахуй нэгжийн төлөөлөлтэй уулзаж, эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдал, Мөнгөний бодлогын 2019 оны үндсэн чиглэлийн талаар танилцуулж, учирч болохыг эрсдэлийг тооцоолохыг анхааруулж байгаа юм. Бизнес эрхлэгчид бизнесийн тэлэлт хурдаа нэмэхдээ гадаад эдийн засгийн орчныг маш сайн ажиглах хэрэгтэй. Эдийн засаг өөрөө гадаад эдийн засаг түүхий эдийн экспортоос савалгаатай энэ үед маш сайн санхүүгийн удирдлага, эрсдэлийн удирдлагыг хийж тэр тэлэлтээ зохистой төвшинд хазаарлаж явахүй бол ирээдүйд том эрсдэл учирч болзошгүй байгаа юм.
-Тухайлбал, ямар эрсдэл үүсч болох вэ?
-Монголын нүүрсний экспорт нэлээд саадтай болчихсон байна. Хэр хурдан хугацаанд шийдэж чадах вэ гэдгээс хамаарах гээд байна. Хоёрт, АНУ, Хятадын хооронд явагдаж байгаа худалдааны маргааны асуудал өөрөө тухайн эдийн засгуудад сөрөг нөлөөлөл үүсгэж магадгүй байна. Төсөөллүүд ч дагаад бууж байна. Тухайлбал, Хятадын эдийн засгийг гуравхан сарын өмнө 6,2 хувиар ирэх жил өснө гэж байсан бол 6,1 хувь болж буурсан байна. 2020 оны өсөлтийг 6.1 хувь гэж төсөөлж байсан бол 6 хувь болгож бууруулсан байна. Энэ нь дэлхийн зах зээл дээрх манай экспортын бараа бүтээгдэхүүний үнэд нөлөөлнө. Манай улсаас гадагшаа гарч байгаа экспортын бараа бүтээгдэхүүний хэмжээнд нөлөөлнө.
Нөгөө талдаа Холбооны нөөцийн банкнаас мөнгөний бодлого эргээд хэвийн төвшинд шилжиж байгаатай холбогдуулан бодлогын хүүгээ өсгөж байгаа. Энэ нь өөрөө долларын ханшид нөлөөлж, Монгол Улс болон хөгжиж байгаа зах зээлүүд дээрээ дарамт учруулаад байна. Хөрөнгө оруулалтын урсгалыг том зах зээл рүү алдахгүйн тулд дотоодод байгаа хөрөнгө оруулалтын өгөөжийг нэмэгдүүлэх, эрсдэлийг бууруулах шаардлагыг бий болгож байгаа юм. Тиймдээ ч зарим улс орнууд бодлогын хүү, дотоод хүүгээс өсгөх арга хэмжээг аваад эхэлчихсэн байгаа. Энэ нь эргээд дотооддоо валютын ханшийн дарамтыг бий болгож байгаа юм.
-Хоёрхон сарын хугацаанд долларын ханш 130 төгрөгөөр өслөө. Монголбанк долларын ханшийг тогтвортой барих чиглэлд ямар бодлого баримталж байна вэ?
-Валютын ханшийг тогтвортой байлгахад Төв банкны хувьд хоёр бодлого барьж ажилладаг. Эхнийх нь валютын зах зээл дээр үүсээд байгаа эрэлт нийлүүлэлтийн зөрүүг хангаж, интервенц хийх юм. Энэ аргаар богино хугацаандаа ханшийн дарамтыг буулгаад явж байгаа. Нөгөө нэг зүйл нь ханшийн дарамт эдийн засгийн төлөв байдал, идэвхжлийн хурдаар зохицуулагдах ёстой. Энэ утгаараа бодлогын хүүг нэмээд байна.
