УИХ-ын сонгуулийн дараа МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ хамтарсан Засгийн газар байгуулах шийдвэр гаргаж, парламентад суудалтай АН, ХҮН намд хамтарсан Засгийн газар байгуулах санал тавьсан билээ. Ингэснээр Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлсэн хоёр дахь танхим гурван намаас бүрдэж, Ардчилсан нам, ХҮН намын дарга нарыг ч эгнээндээ элсүүлээд авсан.
16 яам, 23 сайдтай хамтарсан Засгийн газарт МАН 13, АН 8, ХҮН 2 суудалд хүнээ томилоод буй. Хуульд Ерөнхий сайд танхимын сайд нараа томилж, чөлөөлнө гэж заасан ч хамтарсан Засгийн газар байгуулж байгаа учраас эхлээд нам дотроо тохироогоо хийж, үүний дараа Ерөнхий сайд сайд нараа УИХ-д танилцуулан, томилсон юм. Тэгвэл Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлсэн хамтарсан Засгийн газарт ашиг сонирхлын зөрчилтэй сайд цөөнгүй бий.
Ерөнхий сайдаас гадна 22 сайдынх нь 8-9 нь их бага хэмжээгээр ашиг сонирхлын зөрчилтэй хүмүүс томилогдсон.
"Ашиг сонирхлын зөрчил гэж нийтийн албан тушаалтан албаны бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх үед түүний хувийн ашиг сонирхол нийтийн ашиг сонирхолтой зөрчилдөх болон албан үүргээ тэгш, шударгаар хэрэгжүүлэхэд харшаар нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдлыг ойлгоно" хуульд гэж заасан байдаг. Засгийн газрын гишүүн бол нийтийн албан тушаалтан юм. Энгийнээр тайлбарлавал, ашиг сонирхлын зөрчилтэй сайд гэдэг нь тухайн салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг бизнес, компанитай хэрнээ тухайн салбараа тэргүүлэн ажиллаж байгаа гэсэн үг. Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлсэн Хамтарсан Засгийн газрын ашиг сонирхлын зөрчилтэй сайд нарыг цувралаар танилцуулж байна.
Хот байгуулалт, орон сууцжуулалтын сайд Ж.Батсуурь
Жагсаалтаар УИХ-ын гишүүнээр сонгогдож, үргэлжлүүлэн сайдаар томилогдсон азтай, одтой гишүүн бол Ж.Батсуурь. Тойрогтоо нэр хүнд сайтай, рейтингийн судалгаагаар дээгүүр орж байсан ч Ерөнхийлөгчийн дүү У.Отгонбаяртай нэг тойрог байсан учраас өрсөлдөхгүй жагсаалтад орсон гэсэн яриа тухайн үед улс төрийн хүрээнд гарч байсан юм. Хэрвээ үнэн бол Ерөнхийлөгчийн дүүг гишүүн болгох гэж хүний, өөрийнгүй л хичээл зүтгэл гаргажээ.
Ж.Батсуурь сайд хоёр удаа УИХ-д сонгогдож, анх удаа сайдаар томилогдон ажиллаж буй. Тэгвэл тэрээр ашиг сонирхлын зөрчилтэй сайд нарын нэг яах аргагүй мөн. Түүний хүү болон эгч нь барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг компаниудтай. Тодруулбал, Ж.Батсуурь сайд "Датуком" ХХК-тай хэмээн ХОМ-тээ мэдүүлдэг. Тус компанийг Сүхбаатар аймгийн ИТХ-ын дарга Д.Хосбаяртай 2007 оноос хамтран эзэмшиж ирсэн. Тус компаниараа 2023 онд төрд бараа, ажил үйлчилгээ үзүүлсэн талаар мэдээллийг бид өмнө нь хүргэж байсан билээ. Энд дарж уншина уу. Мөн түүний эгч Ж.Будын хүү Б.Бат-Оргил барилгын компанитай. Түүний “Голден би ти эс констракшн” томоохон газар авч, хэд хэдэн барилга барьсан, Сүхбаатар аймагтаа томоохон барилгуудыг барьдаг. Мөн тус компаниараа тендерт орж, ажил гүйцэтгэж байсан юм. Тухайлбал, Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын түрээсийн орон сууцны барилгын гадна дулааны шугамын зураг төсөл, Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын түрээсийн орон сууц дөрвөн блок барилгын гадна ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээний зураг төслийн ажлыг хийж байжээ. Хамаарал бүхий этгээдүүд нь барилгын салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг, төрийн тендерт орж ажил үйлчилгээ авч байгаа нь ашиг сонирхлын зөрчил юм.
Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Ж.Энхбаяр
Хүнс, хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдэврийн сайд Ж.Энхбаяр улс төрд шинэ хүн биш бөгөөд Ерөнхийлөгчийн багийн хүн. Намаасаа Ерөнхийлөгчийн квотоор УИХ-ын сонгуульд нэр дэвших мандатаа авч, мөн л Ерөнхийлөгчийн дэмжлэгээр дахин сайд болоод буй. Хүнс, хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн сайдад өөр хүний нэр яригдаж байсан ч гэнэт л Ж.Энхбаярыг Ерөнхий сайд санал болгон оруулж ирээд томилсон юм.
Тэрээр дөрөв дэх удаагаа УИХ-д сонгогдоод буй. 2019 онд Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих сангаас хамаарал бүхий компаниараа дамжуулан зээл авсан нь олон нийтэд ил болж, үүнээс болж 2020 оны УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшээгүй. Гэсэн ч тэрээр 2021 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн нарийн бичгийн даргаар томилогдож 2023 оны арванхоёрдугаар сар хүртэл ажилласан билээ.
Тэгвэл тэрээр Засгийн газрын ашиг сонирхолын зөрчилтэй сайд нарын нэг. Ж.Энхбаяр сайд газар тариалан, мал аж ахуйн салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг хэд хэдэн компанитай. Тодруулбал, “Газар” ХХК-ийг 100 хувь, “Газар буудай” ХХК, “Газар шим” ,“Газар капитал партнерс” ББСБ-ын 74 хувийг эзэмшдэг байна.
Салбарын сайд болоогүй байхдаа тус салбарт олгодог хөнгөлөлттэй зээлийг хамаарал бүхий компаниараа авч байсан эрхэм сайд болоод ямар хөнгөлөлт, дэмжлэг, урамшууллыг өөртөө авахыг таашгүй.
Хэдий Засгийн газрын гишүүнийг томилж, чөлөөлөх нь Ерөнхий сайдын бүрэн эрхийн асуудал ч гэлээ наанадаж нэр дэвшүүлж буй хүмүүс нь ашиг сонирхлын зөрчилтэй эсэхийг нь шалгаж, нэр цэвэр хүнийг сонгож гэмээнэ ард түмний төрд итгэх итгэл, үнэлэмжид нийцнэ.
