МАН-ын бүлгийн хурал өнөөдөр болж, Засгийн газраас боловсруулж, өргөн барихад бэлэн болоод байгаа Татварын багц хуульд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн төслийг танилцуулжээ. Энэ талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан мэдээлэл өгсөн юм.
Тэрээр “Татварын багц хуулийн өөрчлөлтийн үзэл баримтлалыг энэ долоо хоногт багтаан баталж, энэ ондоо УИХ-д өргөн барихаар бэлтгэл ажлаа бүрэн хангаад байна. Хуульд оруулах өөрчлөлтүүдийн талаар өмнө нь бид дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгч байсан. Сүүлийн жил гаруйн хугацаанд уг хуулийн төслийг боловсруулж, бэлтгэл ажлыг шат дараатай хийсэн.
Энэ хүрээнд давхардсан тоогоор 200 мянга орчим аж ахуйн нэгж, иргэдийг хамруулсан өргөн хүрээтэй санал асуулгыг зохион байгуулсан. Тодруулбал, төрийн бус байгууллагууд, худалдаа аж үйлдвэрийн танхимууд, татварын байгууллагууд, орон нутагт Засаг даргын Тамгын газар болон татварын албадаар дамжуулан олон талын оролцоотой хэлэлцүүлэг, судалгаа хийсэн. Эдгээр санал, судалгааны үр дүнд энэ удаагийн татварын багц хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн саналууд боловсруулагдсан.
Энэ удаагийн өөрчлөлт нь 1990 оноос хойших татварын багц хуулийн дөрөв дэх томоохон шинэчлэл юм. Өмнөх гурван удаагийн өөрчлөлтүүд 8-12 жилийн давтамжтай хийгдэж байсан бол 2019 онд татварын багц хуульд өөрчлөлт орсноос хойш таван жилийн дараа дараагийн шинэчлэлийг хийхээр ийнхүү бэлтгэлээ хангаж байна.
Одоогийн байдлаар татварын тогтолцоонд нийт 30 төрлийн татвар үйлчилж байгаа бөгөөд үүнээс 9-10 төрлийн татварын хувь хэмжээ, параметрт өөрчлөлт орно. Үүнээс гадна 20 гаруй зохицуулалтын шинжтэй өөрчлөлтийг тусгасан. Эдгээр өөрчлөлтийн үр дүнд нийтдээ 2.8 их наяд төгрөгийн татварын орлогын нөлөө үүсэхээр тооцоолж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, энэ хэмжээний татварын орлого иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн гар дээр үлдэнэ гэсэн үг.
Тухайлбал, хувь хүний орлогын албан татвараас ойролцоогоор 1 их наяд төгрөг чөлөөлөгдөж, иргэдийн бодит орлого нэмэгдэнэ. Гэхдээ орон нутгийн төсвийн гол эх үүсвэрүүдийн нэг нь ХХОАТ байдаг тул энэ хэмжээгээр чөлөөлөлт хийхэд улсын төсвөөс орон нутгийн төсөвт олгох татаас нэмэгдэх шаардлага үүснэ.
Эдгээр 2.8 их наяд төгрөгийн нөлөөнд НӨАТ, ХХОАТ, аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар бүгд багтаж байгаа. Үүний төсөвт үзүүлэх нийт нөлөөлөл нь зөвхөн 2.8 их наядаар хязгаарлагдахгүй бөгөөд ирэх жилүүдийн тухайн жилийн төсөвт шингэн орох байдлаар нийтдээ 4 их наяд төгрөгөөс давсан хэмжээний тооцоолол гарч байгаа.
Мөн оны эхнээс хойш 22 мянган данс хаагдсан гэсэн тоо бий. Энэ нь тухайн үеэс өссөн дүнгээр гарч байгаа тоо юм. Харин энэ жилийн хувьд төсвийн орлого бүрдүүлэлт зөвхөн дөрөвдүгээр улиралд хүндрэлтэй болсон асуудал биш. Нэгдүгээр, хоёрдугаар улиралд ч мөн адил нөхцөл байдал хүнд байсан. Үүнтэй холбогдуулан экспортыг нэмэгдүүлэх ажлын хэсэг байгуулж ажилласан бөгөөд шаардлагатай төсвийн тодотголыг ч хийсэн.
Түүнчлэн төсөв, мөнгөний бодлогыг уялдуулах чиглэлээр хатуу арга хэмжээнүүд авч хэрэгжүүлсэн. Хэдийгээр төсвийн орлого бүрдүүлэлтэд тодорхой доголдол үүссэн ч макро эдийн засгийн бодлогын арга хэмжээний үр дүнд макро түвшний үзүүлэлтүүд нааштай гарч байна. Тухайлбал, Төв банк дахь Монгол Улсын валютын нөөц 6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Төлбөрийн тэнцэл оны эхний хагас жилд 600 сая ам.долларын алдагдалтай байсан бол арваннэгдүгээр сарын байдлаар 150 сая ам.долларын ашигтай гарсан. Төгрөг ам.долларын ханш наадмын үед 3650 байсан бол өнөөдрийн байдлаар 3550 болж 100 төгрөгөөр чангарсан байна. Гол макро түвшний үзүүлэлтүүд дээр манай улс эерэг гарсан.
Цаашид төсвийн сахилга батыг хадгалж, хуульд заасан хэмжээнд төсвийн алдагдлыг барих зорилт тавьж байгаа. Тодруулбал, төсвийн тэнцвэржүүлсэн алдагдлыг хуульд заасан хэмжээнд буюу 1.5 их наяд төгрөгт барьж, гүйцэтгэнэ. Өнөөдрийн байдлаар төрийн сан 1.5 их наяд төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. ” гэлээ.
МАН-ын бүлгийн дарга Ж.Батжаргал: Засгийн газрын бүтэц, бүрэлдэхүүний талаар хуульд маш тодорхой заасан байдаг. Засгийн газрын тухай хуульд дэд сайдтай байж болно гэж бус харин дэд сайдтай байна гэж заасан. Өөрөөр хэлбэл, хуулиа хэрэгжүүлнэ гэвэл дэд сайд нарыг томилох ёстой гэсэн үг.
Сүүлийн үед үрэлгэн төсвийн талаар их ярьж байна. Энэ хүрээнд шинэ Засгийн газар төрийн бүтцэд байсан давхардал, давхцлыг бүхэлд нь цэгцэлсэн. Дэлхийн эдийн засгийн нөхцөл байдал, тарифын өрсөлдөөн зэргээс шалтгаалан Монголын эдийн засаг, төсөвт ирэх хүндрэлүүдийг урьдчилан харж, төсвийн тодотгол хийсэн. Ингэхдээ төсвийн орлого, зарлагын хэмжээг 2.2 их наяд төгрөгөөр бууруулж чадсан. Энэ нь төсөв одоогийнхоос ч дор нөхцөл байдалд орохоос урьдчилан сэргийлсэн бодитой арга хэмжээ болсон.
Төр өөрийн чиг үүргийг бодитой хэрэгжүүлэх ёстой. Үүний тулд давхардсан бүтэц зохион байгуулалтаа цэгцэлж, төсвийн зардлаа бууруулах нь чухал. Төр өөрөө илүү хариуцлагатай, илүү үр дүнтэй ажиллах шаардлагатай. Бид бүхэл бүтэн тусгаар тогтносон улс орон. Тиймээс хэрэгтэй газар нь 16 хүнийг томилоод, бодит ажлыг нь хийлгэж, тухайн салбаруудын ажлын үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх ёстой гэж үзэж байна.
