Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар Эрдэнэс Тавантолгой компанийн 581 гэрээг олон нийтэд ил болгох, сүүлийн гурван жилийн тайланд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн компаниар аудит хийлгэх шийдвэр гаргасан байна. Мөн ЭМДС-гийн шалгалтаар гарсан дүгнэлтийг танилцуулав.
ЗГХЭГ-ын дарга С.Бямбацогт: Засгийн газрын өнөөдрийн хурлаар Эрдэнэс Тавантолгой компанийн 2010 оноос хойш өнөөдрийг хүртэлх хугацаанд хийгдсэн нүүрс худалдах, худалдан авах 581 гэрээг олон нийтэд ил болгох шийдвэр гаргалаа. Өнгөрсөн хугацаанд хийгдсэн 586 гэрээ байна. Үлдсэн таван гэрээ нь олон улсын томоохон компаниудтай хийсэн, нөгөө талаас зөвшөөрөл авч байж, ил болгох ёстой гэрээнүүд юм.
Засгийн газрын хурлаар сарын өмнө тус компанийн офтэйк 40 гэрээг ил болгох шийдвэр гарч байсан. Эдгээр гэрээг ЭТТ-н вэбсайтад байршуулах ажлыг хийнэ.
Ерөнхий сайдаас өгсөн үүргийн дагуу Тавантолгой компанийг нээлттэй хувьцаат компани болгохоор шийдвэр гаргасан. Үүний эхний алхам болгож Эрдэнэс Тавантолгой компанийн сүүлийн гурван жилийн тайланд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн компаниар аудит хийлгэнэ. Тухайн компанийг нээлттэй сонгон шалгаруулалт хийнэ. Энэ ташрамд, өнгөрсөн 15 жилийн хугацаанд Эрдэнэс Тавантолгой компани 176 сая тонн нүүрс олборлож, 166 сая тонн нүүрс борлуулсан байна. Үүний үр дүнд 37 их наядын орлого олж, улсын төсөвт 10.8 их наяд төгрөгийн татвар хураамж төлсөн. Мөн компанийн хувьцаа эзэмшигчдээс 2.2 их наяд төгрөгийн ногдол ашгийг хувьцаа эзэмшигчдээ олгосон байна.
Мөн Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн үйл ажиллагааны шалгалтын дүнг өнөөдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар танилцуулж, тодорхой шийдвэрүүд гарсан. ЭМДС-гийн үйл ажиллагааг шалгах талаар өнгөрсөн наймдугаар сарын сүүлээр есдүгээр сарын эхээр ажлын хэсэг гарч ажилласан. Энэхүү шалгалтаар ЭМДС-г эмчлэх, эрүүлжүүлэх цаг ирсэн байна гэдэг нэгдсэн дүгнэлтэд хүрсэн. Тухайлбал, эрх зүйн орчин шинэчлэгдсэн ч Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн өр, төлбөр дааж давшгүй нэмэгдэж, улмаар дампуурлын эрмэгт тулаад байна. ЭМДС 2020 онд 2.6, 2021 онд 264, 2023 онд 218, 2024 онд 316 тэрбум төгрөгийн өр, төлбөр үүссэн. Үүнийг байнга улсын төсвөөс нөхөж, бүрдүүлж төлж яваа. Түүнчлэн, 2025 онд хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлээр 280 тэрбум төгрөгийн өр, төлбөр үүсэх тооцоолол гарч байна. ЭМДС-г өр, төлбөрт баригдаж, үйл ажиллагаа нь доголдоход дараах хүчин зүйлс нөлөөлсөн.
Хоёрдугаарт, ЭМДС-гийн манаач байх ёстой Эрүүл мэндийн даатгалын үндэсний зөвлөл чиг үүргээ хэрэгжүүлээгүй. Амьгүй албат мануухай мэт ажлаа хийж чадаагүй байна гэж дүгнэсэн. Тухайлбал, 2024 онд зөвхөн нэг иргэн найман удаа эмнэлэгт хэвтэж 118 сая төгрөгийн тусламж, үйлчилгээ авсан байна. Мөн нэг иргэн 347 удаагийн амбулаторийн үзлэг хийлгэж 12 сая төгрөгийн шинжилгээ, оношилгоо хийлгэсэн байгаа юм. Түүнчлэн, нэг иргэн 61 удаа 63 сая төгрөгийн эмийн хөнгөлөлт эдэлсэн. Үүнд хяналтаа тавьж чадаагүй.
Гуравдугаарт, хийдэлтэй гэрээ байгуулдаг тохиолдол хавтгайрсан. 2024 онд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ байгуулахдаа тоо хэмжээ, төсвийн зардлыг тусгаагүй зөрчил илэрсэн.
Дөрөвдүгээрт, ЭМДС руу өнгийсөн хулгайг илрүүлэх тогтолцоо алдагдсан. ЭМДЕГ-т хянуулахаар ирүүлсэн нэхэмжлэлийн үнэн, бодит байдлыг хангалттай хянадаггүй, үндсэндээ бараг хянадаггүй. Нийт ирүүлсэн бичгийн гурван хувьд нь хяналт хийдэг.
Тавдугаарт, эмнэлгүүдийн удирдлага хуурамч нэхэмжлэл үүсгэж, ЭМДС-г тонох үйл явдал нэлээд газар авсан. Энэ нь 2023-2025 онд нэхэмжлэлийн хяналтаар нийтдээ 230 мянган алдаа, зөрчил илэрснээс харагдаж байгаа юм.
