УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар ““Алт-3” аяныг хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын 2025 оны 85 дугаар тогтоолд хэсэгчлэн тавьсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцлээ. УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар тус асуудлыг хэлэлцээд хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 95 хувь нь хоригийг хүлээн авах боломжгүй гэж үзсэн.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбоотойгоор гишүүд асуулт асууж, хариулт авлаа.

УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяа: Өнгөрсөн баасан гарагт болсон УИХ-ын нэгдсэн чуулганы хуралдаанаар улсын төсвийн төслийг хэлэлцэж байх үеэр АН-ын бүлгээс завсарлага өгсөн нь олон нийтэд УИХ-ын Дэгийн тухай хууль зөрчсөн эсэх талаар зөв, буруу ойлголт нэлээд явж байна. Энэ талаар УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж тайлбар өгөхийг хүсч байна. 

УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж: 2025 есдүгээр сарын 19-ний өдрийн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан буюу улсын төсвийн нэг дэх хэлэлцүүлгийг хийж байх үед УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дэд даргаас завсарлага авсан. Энэ асуудлын талаар цахим хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр Дэгийн тухай хуулийг зөрчсөнтэй холбоотой асуудал яригдсан. Тухайн өдөр улсын төсвийн тухай хуулийн нэг дэх хэлэлцүүлэг явж, Дэгийн тухай хуулийн журмын дагуу явсан. АН-ын бүлгийн дэд дарга Б.Жаргалан Дэгийн тухай хуулийн 12.2 заасны дагуу тухайн хурлыг үргэлжлүүлэн завсарлага авах эрх нь байдаг. Тухайн хуралдаан даргалагч бүлэг завсарлага авах, үргэлжлүүлж авах нөхцөлд завсарлага өгөх үүрэгтэй. Тухайн өдрийн чуулганы хуралдаанаар холбогдох хуулийн зүйл заалтыг зөрчөөгүй болно. 

УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр: Долдугаар сарын 9-нд баталсан тогтоолд Ерөнхийлөгч хоёр үндэслэлээр хориг тавьсан. Нэг нь уг тогтоол баталсан өдрөөс нь хэрэгжүүлнэ гэж заасан нь Ерөнхийлөгчийн хориг тавих бүрэн эрхэд халдсан гэж үзэж хориг тавьсан. Тиймээс би энэ хоригийг хүлээж авах үндэслэлтэй гэж үзэж байна.

Долдугаар сарын 9-нд УИХ нэг амьсгаагаар 40,50 хууль баталсан байна. Энэ бүх хуулийг тухайн өдрөөс нь дагаж мөрд гэсэн заалттай байна. Үндсэн хуулийг зөрчсөн байна. Тухайлбал, бид төсвийг хэлэлцэж байгаа. Төсөв хэлэлцэх дэгд оруулсан өөрчлөлтийг энэ өдөр баталсан байна. Өөрөөр хэлбэл, бид Үндсэн хуулийн зөрчилтэй эрх зүйн байдалд 2026 оны төсвийг хэлэлцэж байна. Ерөнхийлөгч энэ хуульд хориг тавиагүй юм байна. Энэ асуудлаар УИХ-ын тамгын газрыг тайлбар хэлэхийг хүсэж байна.

УИХ-ын тамгын газрын дарга Б.Баасандорж: ЕТГ танилцуулга хийхдээ Ерөнхийлөгчийн хориг тавих эрхийг зөрчих шинжийг агуулсан байна гэсэн. УИХ-ын баталсан, тэр дундаа батлагдсан өдрөөсөө дагаж мөрдөгдөж байгаа хуулиуд хуулийн зөрчилгүй. Үндсэн хуулийн 26.3 дахь хэсэгт УИХ албан ёсоор нийтлэх бөгөөд хуульд өөрөөр заагаагүй бол 10 хоногийн дараа хэрэгжүүлнэ гэж заасан байдаг.

Долдугаар сарын 9-нд 40,50 хууль батлаагүй. Энэ өдөр 33 хууль, 11 тогтоол хэлэлцэн баталсан. Үүнээс долдугаар сарын 9-өөс дагаж мөрдөх 18 хууль л байгаа.

УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр: Хэрвээ энэ асуудлаар Цэц шийдвэр гаргавал Баасандорж дарга та улс төрийн хариуцлага хүлээхэд бэлэн байна уу. Дандаа улс төрийн асуудлаар худлаа тайлбар хийдгээ боль. Х.Булгантуяа санаатай дэг зөрчөөгүй. Дэг зөрчсөн шүү дээ. Хэлэлцэж байгаа асуудлаар завсарлага өгнө гэсэн болохоос өөр асуудлаар завсарлага өгнө гэж байхгүй. Завсарлаад дуусчихсан асуудлыг гурав хоногийн дараа үргэлжлүүлнэ гэсэн хууль байхгүй. Битгий УИХ-ын удирдлагуудыг хууль зөрчүүлэх нөхцөл байдал руу оруулаад бай.

УИХ-ын нэгдсэн чуулган үргэлжилж байна.