БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Шэнь Миньжуань Монгол-Хятадын хамтын ажиллагааны талаар сэтгүүлчдийн асуусан асуултад хариуллаа.
Хятадын талаас Монгол Улсад нийт дөрвөн тэрбум юанийн тусламж үзүүлсэн
-Монгол, Хятад хоёр улсын эдийн засгийн нөхцөл байдлын хувьд одоо ямар төсөл, хөтөлбөрүүд хэрэгжиж байна вэ?
-Хятадын талаас Монгол Улсад нийт дөрвөн тэрбум юанийн тусламж үзүүлсэн. Харин хөнгөлөлттэй зээлийн хэмжээ 1.8 тэрбум ам.доллар байна. Хятадын хөнгөлөлттэй зээлийн тусламжаар зам, гүүр, эрчим хүч, сургууль гэх мэтчилэн дэд бүтцийн байгуулалтад хөрөнгө оруулалтын ихэнх нь зарцуулагдсан. Мөн сургалтад 700 хүн хамрагдсан. Түүнчлэн, Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгаан станц Хятадын хөнгөлөлттэй зээлийн тусламжаар хэрэгжиж байна. Цаашдаа Хятад, Монголын төрийн тэргүүн нарын нэрэмжит спортын цогцолбор, Үндэсний урлагийн их театр, цөлжилттэй тэмцэх Монгол-Хятадын төв зэрэг томоохон төслийг барилгын ажлыг Хятадын ажиллаж байна.
-ШХАБ-ын дээд хэмжээний уулзалтын үр дүнгээр ШХАБ-ын Хөгжлийг банк байгуулахаар болсон. Энэ банк чухам ямар үүрэгтэй ажиллах вэ. Гишүүн орнуудад үйлчлэх үү, эсвэл түншлэгч орнуудад хамаарах уу. Онцлог давуу тал нь юу байх вэ?
-ШХАБ-ын Хөгжлийн банк байгуулах санаачилгыг анх 2010 онд Хятадын тал гаргасан бөгөөд энэ удаагийн Тяньжиний дээд хэмжээний уулзалтаар байгуулах шийдвэр гаргасан нь түүхэн ач холбогдолтой үйл явдал боллоо. Ингэснээр гишүүн орнуудад илүү бие даасан, өндөр бүтээмжтэй эдийн засгийн хамтын ажиллагааны платформ бий болж, ШХАБ-ын эдийн засаг, санхүүгийн хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гаргах боломжтой болж байна. ШХАБ-ын гишүүн орнуудын сангийн байгууллагууд цаашид уг банкийг байгуулахтай холбоотой тодорхой асуудлаар хэлэлцээ хийнэ. Ингээд бүс нутгийн онцлогт нийцсэн, эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийг дэмжих олон талт хөгжлийн санхүүгийн байгууллагын загварыг хамтран боловсруулах юм. ШХАБ нь анхнаасаа нээлттэй, хүртээмжтэй бөгөөд байгуулагдсан зорилго нь бүс нутгийн энх тайван, хөгжил цэцэглэлтийг дэмжихэд оршиж ирсэн. Иймд ШХАБ-ын Хөгжлийн банк нь өргөн хүрээний бүс нутгийн улс орнуудад шаардлагатай санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхэд чиглэнэ гэдэгт итгэлтэй байна.
-Хятад, Монгол Оросын төрийн тэргүүн нарын гурван талт уулзалтаар “Эдийн засгийн коридор” байгуулах хөтөлбөрийг таван жилээр сунгасан. Энэ хугацаанд ямар гол ажил, төслүүд хэрэгжих вэ. Өнөөдрийг хүртэл “Эдийн засгийн коридор байгуулах” хөтөлбөрийн хүрээнд ямар төсөл хөтөлбөрүүдэд хэдий хэмжээний санхүүжилт олгосон бэ. Үр дүнг хэрхэн дүгнэсэн бэ?
-“Эдийн засгийн коридор байгуулах” хөтөлбөрийг таван жилээр сунгахаар шийдвэрлэсэн нь гурван талт хамтын ажиллагааг илүү өндөр түвшинд хүргэх чухал алхам болж, цаашид гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх чин хүсэлтэй байгаагийн илэрхийлэл боллоо.
Ши Жиньпин даргын онцлон тэмдэглэснээр гурван талт хамт ажиллагааны дунд хугацааны замын зураглал амжилттай хэрэгжиж байгаа. Үүнийн үр дүнд гурван улсын харилцан худалдааны хэмжээ тасралтгүй өсөж, эдийн засаг, худалдаа, шинжлэх ухаан, технологи, байгаль, экологийн хамгаалал, соёл хүмүүнлэгийн хамтын ажиллагаа тасралтгүй гүнзгийрч байна. Дээрх хөтөлбөрт тусгагдсан ихэнх төсөл хамтын ажиллагааны арга хэмжээ тодорхой ахиц, дэвшилтэй байгаа. Тухайлбал, хилийн боомт, хил дамнасан тээвэр, хорин цээрийн хяналт шалгалт, иргэдийн зорчилт, ах дүү хотуудын харилцаа, хэвлэл мэдээлэл зэрэг олон салбарыг хамарч, дэд бүтцийн хатуу холболт, бодлог стандартын зөөлөн уялдаа холбоо зэрэг чиглэлд нүдэнд харагдахуй үр дүн гарсан. Эдийн засаг, нийгмийн салбарт тодорхой үр ашгаа өгч, гурван улсын иргэдэд бодитой ашиг тус авчирсан.
Хөтөлбөрт тусгагдсан олон төслийг цаашид тогтвортой урагшлуулах, гүнзгийрүүлэх шаардлагатай. Ялангуяа дараагийн шатанд гурван улсыг холбосон хил дамнасан дэд бүтэц, эрчим хүчний төслүүдэд онцгой анхаарал хандуулах хэрэгтэй байна. Тухайлбал, Хятад, Монгол, ОХУ-ын төмөр замын дунд чиглэлийн шугамын шинэчлэл нь гурван талын болон бүс нутгийн худалдаа, уялдаа холбоог бэхжүүлэхэд онцгой чухал ач холбогдолтой.
-Гашуунсухайт-Ганцмод хил холболтын ажлын талаар БНХАУ ямар байр суурьтай байгаа вэ?
-Сүүлийн үед зарим хүн уг төслийн гэрээнд нууцаар гарын үсэг зурсан Монголын талын эрх ашигт хохиролтой гэдэг зүйл ярьж байна. Хил дамнасан төмөр замын бүтээн байгуулалт, нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх болон нүүрсний худалдааны хамтын ажиллагаа зэрэг нь хэдэн жилийн өмнөөс хоёр улсын хамтын ажиллагааны дээд түвшинд харилцан тохиролцсон асуудал юм. Энэ нь хоёр улсын худалдааг өргөжүүлэх, дэд бүтцийн уялдаа холбоог гүнзгийрүүлэх гэсэн хамтын хүсэл эрмэлзэлд нийцэж байгаа. Монгол талын дэвшүүлсэн боомтын, эрчим хүчний, аж үйлдвэрийн сэргэлтийн болон бүсчилсэн хөгжлийн бодлоготой бүрэн нийцэж байна. Миний санаж байгаагаар уг төслийн хамтын ажиллагааны хэлэлцээрт Монголын УИХ-ын 90 хувиас дээш саналаар соёрхон батлагдсан.
-Төрийн тэргүүн нарын гурван талт уулзалтаар “Сибирийн хүч-2” төслийг хэрэгжүүлэхээр тохиролцлоо гэж Орос болон Монголын талын албаны хүмүүс мэдэгдсэн. Энэ төслийн санхүүжилт болон үр дүнг Хятадын тал хэрхэн харж байгаа вэ. Тохиролцлоо гэдэг нь БНХАУ-ын албан ёсны байр суурь мөн үү?
-Ямар ч том төслийг хэрэгжүүлэхийн өмнө зайлшгүй ТЭЗҮ хийх шаардлагатай байдаг. Мөн аливаа төсөл зөвхөн нэг талд ашигтай, бусад талд хохиролтой байвал хэрэгжих боломжгүй, тогтвортой байж чадахгүй гэдэг нь ойлгомжтой. Ийм учраас Хятадын тал Бүс ба Замтай холбоотой болон бусад өөр салбарт хэрэгжүүлж байгаа хамтын ажиллагааны төслүүдээ хамтаар зөвшилцөж, хамтран байгуулж, хамтдаа хуваалцах зарчмыг тууштай баримталж байна. Тийм болохоор харилцан ашигтай, хамтдаа хожих зарчмыг баримталсаар ирсэн. Энэ үзэл санаагаар “Сибирийн хүч-2” төслийг Монголын болон Оросын талтай харилцан зөвшилцөж хэрэгжүүлэхэд бэлэн байна.
