АН-ын даргад нэр дэвшигчдийн хүсэлт, холбогдох бичиг баримтыг өнөөдөр ажлын цаг дуустал (18.00) хүлээн авна гэдгийг АН-ын Дотоод сонгуулийн хорооноос мэдэгдээд байна. АН-ын даргад нэр дэвшигчдээс бичиг баримтыг нь хүлээн авахдаа "АН-ын Үндэсний бодлогын хорооны сонгуульт гишүүнээр дөрвөөс доошгүй жил ажилласан байх" шалгуур тавьж буй. Энэ нь намын даргыг сонгох журамд заасан үндэслэл юм. Өөрөөр хэлбэл, сүүлийн дөрвөн жил АН-ын Үндэсний бодлогын хорооны гишүүнээр ажиллаагүй бол АН-ын дарга болох мөн сунгаанд өрсөлдөх боломжгүй. Энэ үндэслэлээр УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу, Л.Мөнхбаясгалан нар өрсөлдөөнөөс хасагдаад байна. Одоогоор УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэл, УИХ-ын дэд дарга Б.Пүрэвдорж, УИХ-ын гишүүн Ж.Баярмаа, УИХ-ын гишүүн Ө.Шижир нар АН-ын даргын сунгаанд өрсөлдөх нь тодорхой болоод байна. Энэ дөрвөн хүний хувьд дөрвүүлээ ҮБХ-ны гишүүнээр дөрвөөс дээш жил ажилласан туршлагатай учраас АН-ын даргад өрсөлдөх эрхтэй болж байна.
АН-ын даргад нэр дэвшигч дөрвөн хүний олон нийтэд нээлттэй байдаг намтар-танилцуулга, хөрөнгө орлогын мэдүүлэг дэх мэдээлэлд нь үндэслэн хамгийн, хамгийн шалгаруулцгаая.
Хамгийн боловсролтой нь Ж.Баярмаа
АН-ын даргад нэр дэвшигчдээс хамгийн өндөр боловсрол эзэмшсэн нь Жудагийн Баярмаа ажээ. Тэрээр 1995 онд Гадаад Хэлний Дээд Сургууль, Англи хэлний орчуулагч-багш, 2003 онд МУИС-ийн Хууль зүйн сургуулийг эрх зүйчээр, 2024 онд МУИС-ийн Бизнесийн сургуулийг Бизнесийн удирдлагаар, 2008 онд Япон Улсын Осакагийн Их Сургуульд Нийгмийн ухааны магистр хамгаалж, 2016 оноос МУИС-ийн Олон улсын харилцаа, нийтийн удирдлагын сургууль, докторантаар сурч байгаа юм байна. Дипломат цолтой, англи, орос, япон хэлтэй аж.
Нөгөө гурван нэр дэвшигчийн хувьд дотоодын их, дээд сургуульд боловсрол эзэмшсэн, магистр хамгаалжээ. Тухайлбал, О.Цогтгэрэл 1998 онд ТИС-ийн Компьютерын техник менежментийн сургуулийг эдийн засагч мэргэжлээр дүүргэсэн, 2008 онд Удирдлагын академид магистр хамгаалсан байна. Б.Пүрэвдоржийн хувьд 1994 онд МУИС-ийн Олон улсын харилцааны дээд сургууль, англи хэлний багш, орчуулагчаар төгсжээ. Ө.Шижирийн хувьд 2004 онд Шинжлэх ухаан, технологийн их сургуулийн Компьютер техник, менежментийн сургууль, 2008 онд- Хүний нөөцийн удирдлага, менежментээр тус тус суралцсан байна.
Хамгийн хөрөнгө, орлоготой нь О.Цогтгэрэл
Нэр дэвшигчдийн 2024 онд мэдүүлсэн хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг харвал, хамгийн бэл бэнчинтэй, “мөнгөтэй” нэр дэвшигч нь О.Цогтгэрэл юм. Тэрээр нийт хөрөнгө, орлогын хэмжээгээ 7 тэрбум 682 сая, 54 мянга төгрөг гэж мэдүүлжээ. Үүний 3.7 тэрбум үл хөдлөх хөрөнгө эзэлж байгаа бөгөөд тэрээр Тэсо ХХК-ийн гол хувьцаа эзэмшигч юм. Дараа нь, Ө.Шижир орж байгаа бөгөөд тэрээр 3.4 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө орлоготой гэж мэдүүлжээ.
Хамгийн улс төрийн туршлагатай нь Б.Пүрэвдорж
Нэр дэвшигчдээс улс төрд ажилласан байдлыг нь харвал, Б.Пүрэвдорж хамгийн туршлагатай улстөрч гэж хэлж болохоор байна. Тэрээр 2016 оноос хойш УИХ-ын гишүүнээр гурван удаа дараалан сонгогдсон байна. 2009 оноос улс төрийн албан тушаал хашсан АН-ын туршлагатай гишүүдийн нэг бөгөөд 2024 оноос УИХ-ын дэд даргаар ажиллаж байна.
АН-ын даргад нэр дэвшигч дундаас хамгийн залуу бөгөөд 1980-аад оны төлөөлөл нь Ө.Шижир юм. Тэрээр 18 настайдаа АН-д элсэж, залуугаасаа л улс төрийн албан тушаалд томилогдон ажиллажээ. Тэрээр 2007-2008 онд Монголын Ардчилсан Холбооны Залуучуудын зөвлөлийг үүсгэн байгуулж байсан байна. УИХ-ын гишүүнээр сонгогдохоос өмнө 2020-2021 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсан.
Дээрхээс харахад, нэр дэвшигч бүр өөр өөрийн гэсэн онцлогтой, улс төрд чамгүй туршлагатай учраас эн тэнцүү өрсөлдөөн өрнөх бололтой. Дөрвөн нэр дэвшигчийн хоёр нь тойргоос /Б.Пүрэвдорж, О.Цогтгэрэл/, хоёр нь намын жагсаалтаар /Ж.Баярмаа, Ө.Шижир/ УИХ-ын гишүүн болсон бөгөөд АН-ын дараагийн дарга парламент дотроос сонгогдох нь тодорхой байна. Нэр дэвшигч бүр мөрийн хөтөлбөр, үзэл баримтлал, алсын хараагаа намын гишүүддээ танилцуулах юм. Нэр дэвшигчдээс хэн нь АН-ын дараагийн дарга болохыг наймдугаарын сарын 31-нд үргэлжлэх ҮБХ-ны 390 гишүүний саналаар шийдэх аж.
