"Хаалга бүхэнд хүрч, хүүхэд бүрийг хамгаалъя" дархлаажуулалтын арга хэмжээ орон даяар хэрэгжиж эхэллээ. Уг арга хэмжээг Монгол Улсын Засгийн газар, Эрүүл мэндийн яам хамтран зохион байгуулж байна. Үүний гол зорилго нь хүүхэд бүрийг халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, дархлаажуулалтад бүрэн хамруулах нь юм. Арга хэмжээний нээлтийн үеэр Монгол Улсын Шадар сайд, Эрүүл мэндийн сайд болон холбогдох мэргэжлийн байгууллагын төлөөллүүд оролцож мэдээлэл өглөө.

Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн: Сургууль, цэцэрлэг амарсан энэ үед олон хүн өвчний тархалт буурна гэж найдаж, сэтгэл амарч болохгүй. Өнөөдрийн байдлаар өвчлөлийн зураглалыг харвал 10-15 насны хүүхдүүд биш, харин 17 болон түүнээс дээш насны залуучуудын дундах халдварын тоо эрс нэмэгдэж эхэлсэн байна. Харамсалтай нь тэдгээр хүмүүсийн зарим нь улаанбурхан өвчний эсрэг вакцины хоёр тунгаа бүрэн хийлгээгүй, дархлаагүй 2 хүртэлх насны нярай, бага насны хүүхдүүдэд халдвар тарааж байна. Үүний улмаас бага насны хүүхдүүдийн биеийн байдал хүндэрч, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх тохиолдол нэмэгджээ. Иймд бид ирээдүйн эзэд болсон бяцхан үрсээ өвчинд золиосолж хэрхэвч болохгүй. Удахгүй үндэсний их баяр наадам болно. Бид эрүүл, аюулгүй, тайван орчинд дэнж хотойтол сайхан наадамлахын тулд эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх ёстой. Мөн вакцины талаар худал ташаа мэдээлэл тарааж, хүмүүсийг эргэлзүүлэх нь хувь хүний үзэл бодол мэт боловч үнэн хэрэгтээ олон хүний эрүүл мэндэд хохирол учруулж буй ноцтой асуудал юм. Вакцинд хамрагдаагүй хүмүүс өвчнийг тарааж, түүний хохирогч нь бага насны хүүхдүүд болж байна. Иймд энэ бол зөвхөн хувь хүний сонголт бус, нийт нийгмийн хариуцлагын асуудал гэдгийг ухамсарлах хэрэгтэй.

Эмч хүний хувьд, эцэг хүний хувьд, Эрүүл мэндийн сайдын хувьд би одоо хэрэглэж буй улаанбурхан өвчний эсрэг вакцинд бүрэн итгэж байгаа. Энэ вакцин надаас нэг л насаар дүү. Би 53 настай, харин манай улс энэ вакциныг 1973 оноос буюу 52 жилийн өмнөөс хэрэглэж эхэлсэн. Дэлхийн хэмжээнд уг вакциныг 1968 оноос ашиглаж байгаа. ДЭМБ-ын тооцоолсноор хэрэв энэ вакцин байгаагүй бол дэлхий даяар 98 сая хүний амь нас үрэгдэх байсан гэх дүгнэлт гарсан. Энэ нь улаанбурхан өвчний эсрэг вакцин амь насыг хамгаалж, хүн төрөлхтний өмнө маш том гавьяа байгуулсан гэдгийг баталж байна. Одоогоор улсын хэмжээнд 905 дархлаажуулалтын цэг ажиллаж байна. Жишээлбэл, Чингэлтэй дүүрэгт 300 хүүхэд л вакцинд хамрагдвал вакцинжуулалт 100 хувь болох гэж байна. Нийслэл хотын нийт хамралт 60 гаруй хувьтай байна. Мөн сум, орон нутгийн иргэд дархлаажуулалтад идэвхтэй хамрагдаж, эрчимтэй ажиллаж байгаа юм. Иргэд та бүхэн вакцин хийхээр ирж буй эмнэлгийн ажилчдын үгийг сонсож, хаалгаа нээгээрэй. Энэ бол та болон таны гэр бүлийн аюулгүй байдлыг хангах чухал алхам юм.

Шадар сайд С.Амарсайхан: Эрүүл мэндийн салбараас “Хаалганаас хаалганд” уриан дор нөхөн дархлаажуулалтын тусгай арга хэмжээг зохион байгуулж, сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын байгууллагууд хичээллэж эхлэхээс өмнө хүүхдүүдийг вакцинд хамруулах зорилт тавьж байна. Энэ арга хэмжээг үндэсний хэмжээнд өрнүүлж, вакциныг хүн бүрт хүртээмжтэй хүргэхээр 900 гаруй дархлаажуулалтын цэгийг ажиллуулж байгаа юм.

Өмнө нь 2016 онд улаанбурхан өвчний томоохон дэгдэлт гарч харамсалтай нь 137 хүн амь насаа алдсан эмгэнэлт тохиолдол гарч байсныг бид мартаж болохгүй. Улаанбурхан бол шинэ өвчин биш, харин олон арван жилийн турш вакцинд хамрагдсанаар дэлхий даяар хяналтад орсон халдварт өвчин юм. Монгол Улсад ч гэсэн улаанбурхан өвчний эсрэг товлолт вакциныг олон жилийн турш хэрэглэсээр ирсэн. Гэвч сүүлийн жилүүдэд вакцины талаарх буруу ташаа мэдээлэл, хуурамч ойлголт нийгэмд тархсанаас иргэдийн вакцинд хамрагдах хувь буурч, халдварын эрсдэл нэмэгдсэн. Тухайлбал, энэ оны хоёрдугаар сараас хойш Вьетнам улсаас дамжин орж ирсэн улаанбурханы халдварын улмаас Монгол Улсад бүртгэгдсэн өвчлөл 10 мянга давсан байна. Цаашид энэ тоо нэмэгдэх өндөр эрсдэлтэй байгаа. Иймд өвчний тархалтыг зогсоох, хүн амыг хамгаалахын тулд Засгийн газар нөхөн дархлаажуулалтын арга хэмжээнд зориулж 5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт гаргаж, эрүүл мэндийн байгууллагуудыг бүрэн дайчлан ажиллаж байна. Энэхүү дархлаажуулалт нь зөвхөн хувь хүний төдийгүй нийт нийгмийн эрүүл мэндийг хамгаалах чухал алхам юм.

НҮБ-ын хүүхдийн сангийн суурин төлөөлөгч Эваристе Коуасси Комлан: Улс орны хэмжээнд улаанбурхан өвчний дэгдэлтийн хариу арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх нь өнөө цагийн хамгийн чухал, өндөр хариуцлага шаардсан ажил болж байна. Эрүүл мэндийн салбар, Засгийн газар, олон улсын байгууллагууд нягт хамтран ажиллаж, иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалахын төлөө шаардлагатай бүх арга хэмжээг авч байгаа юм. Дархлаажуулалтын үндэс болсон вакцины чанар, аюулгүй байдлын талаар иргэдэд тодорхой ойлголт өгөх нь зүйтэй. Монгол Улсад хэрэглэгдэж буй улаанбурхан болон бусад товлолын вакциныг Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Хүүхдийн сан олон улсын стандартад нийцүүлэн худалдан авч, түгээж байна. UNICEF нь дэлхийн 190 гаруй оронд вакцины нийлүүлэлт, үйлчилгээг хариуцан ажилладаг нэр хүндтэй байгууллага юм.

Эдгээр вакцины худалдан авалт нь Дани улсад байрлах UNICEF-ийн Хангамжийн хэлтсээр дамжуулан хийгддэг бөгөөд зөвхөн Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын хүлээн зөвшөөрсөн, чанарын өндөр шаардлага хангасан вакцин үйлдвэрлэгчдээс авдаг. Ингэснээр вакцин бүр олон улсын хяналт, баталгаат процессоор дамжин нийлүүлэгддэг юм. UNICEF зөвхөн вакцин худалдан аваад зогсохгүй, вакциныг үйлдвэрлэлийн шатнаас хэрэглэгчид хүртэлх бүх дамжлагад хүйтэн хэлхээний горим буюу онцгой хадгалалтын нөхцөлийг найдвартай баримтлан ажилладаг. Үүнд вакцины тээвэрлэлт, хадгалалт, эцсийн шатны түгээлт хүртэлх бүхий л үйл явц хамаарна. Энэ нь вакцины үйлчлэл, аюулгүй байдал, үр дүнг бүрэн хадгалах үндэс болдог. Иймд Монгол Улсад хэрэглэгдэж буй улаанбурхан өвчний эсрэг вакцин нь олон улсын стандарт, чанарын шалгуурыг бүрэн хангасан, дэлхийн 190 гаруй оронд хэрэглэгддэг вакцин юм.

ХӨСҮТ-ийн дархлаажуулалтын албаны дарга О.Дашпагма: Одоогоор Монгол Улсад улаанбурхан өвчний эсрэг нөхөн дархлаажуулалтын аян үргэлжилж байна. Энэ аян нь 9 сартай болон 2 настайдаа товлолт дархлаажуулалтад хамрагдаж чадаагүй, эсвэл хоёр тунгийн аль нэгийг хийлгэж амжаагүй хүүхдүүдийг хамруулж, тэднийг өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилготой юм. Дархлаажуулалтын аяны хүрээнд нэгдүгээр тунгийн хамрагдалт 95 хувь, хоёрдугаар тунгийн хамрагдалт 95.3 хувьтай байгаа. Бид үлдсэн тав орчим хувийн хамрагдалгүй байгаа хүүхдүүдийг яаралтай нөхөн дархлаажуулах шаардлагатай байна.

Тиймээс эцэг эхчүүд та бүхэн 2025 оны долдугаар сарын 9-нийг хүртэл үргэлжлэх дархлаажуулалтын өдрүүдэд хүүхдээ заавал хамруулж, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхийг уриалж байна. Нөхөн дархлаажуулалт нь үндэсний товлолт дархлаажуулалтаас ямар нэгэн шалтгаанаар хоцорсон тухайлбал 9 сартайдаа эсвэл 2 настайдаа вакциндаа хамрагдаагүй хүүхдүүдийг дахин вакцинжуулах үйл явц юм.

Одоогийн байдлаар 15 хүртэлх насны вакциндаа хамрагдаж чадаагүй хүүхдүүдийн 36 хувийг нөхөн дархлаажуулалтад хамруулаад байна.

Улаанбурхан бол бүрэн урьдчилан сэргийлэх боломжтой өвчин. Халдвар маш хурдтай тархдаг ч вакцины хоёр тунг бүрэн хийлгэснээр уг өвчнөөс өөрийгөө болон хүүхдүүдээ хамгаалах бүрэн боломжтой. Сүүлийн жилүүдэд вакцины эсрэг худал ташаа мэдээлэл цахим орчинд ихээр тарж, зарим эцэг эхчүүдийг эргэлзээтэй байдалд оруулж байна. Эдгээр мэдээллийн эх сурвалж нь тодорхойгүй, шинжлэх ухааны үндэслэлгүй тул иргэд баталгаатай, албан ёсны эх сурвалжаас мэдээлэл авах нь чухал юм.