2024 оны нэгдүгээр сарын 23-24-нд шилжих шөнө Дүнжингарав худалдааны төвийн уулзварт Дашваанжил Газ ХХК-ийн газ тээвэрлэж явсан том оврын ачааны машин Nissan Patrol маркийн суудлын автомашинтай мөргөлдсөн осол гарч, улмаар асар их хэмжээний хохирол учруулсан дэлбэрэлт болсон.
Дүнжингаравын дэлбэрэлтийн хохирогчид одоо ч хохирлоо барагдуулаагүй байна
Дэлбэрэлтийн улмаас 7 хүн амь насаа алдаж, 41 энгийн иргэн хүнд болон хөнгөн бэртэл авсан бөгөөд 207-р байр шатсанаар олон айл орон гэргүй болсон билээ.
Дэлбэрэлтийн шууд болон шууд бус нөлөөг тооцсон хохирлын нийт үнэлгээ 17.3 тэрбум төгрөгт хүрсэн. Үүнд, 36 тээврийн хэрэгсэл, 4 барилга байгууламж, 228 иргэн, 15 аж ахуйн нэгж эд хөрөнгийн хохирол багтаж байгаа аж. Хэргээс хойш прокурор, мөрдөгчид Дашваанжил Газ ХХК-ийн 78 үл хөдлөх хөрөнгө, тус компанийн захирал Н.Баатаржавын 18 үл хөдлөх хөрөнгийн шилжилт хөдөлгөөнийг хязгаарлажээ. Гэвч хохирлыг нөхөн төлөхөд энэ хөрөнгө хүрэлцэх эсэх нь одоогоор тодорхойгүй хэвээр байна.
Хуулийн зохицуулалт, сургамж
Осол гарснаас хойш жил гаруйн хугацаа өнгөрсөн ч энэ талаар хууль, журмын ямар нэг шинэчлэл хийгдээгүй байгаа нь тун харамсалтай. Энэ мэт төрийн тодорхойгүй байдлын улмаас хохирч буй бүлгийнхэн бол 207-р байрны оршин суугчид. Тэд одоо хэр нь түрээсийн байр, зочид буудал дамжин амьдарч байгаа юм. Мөн энэхүү аймшигт осолд хайртай дотнын хүнээ алдсан иргэдийн гомдол, цөхрөл барагдаж буйг онцлох нь зүйтэй.
Ослоос хойш нэг жил гаруйн хугацаа өнгөрөхөд:
Шүүхээр эл хэрэг эцэслэн шийдэгдээгүй, шүүхийн процесс үргэлжилж байна
Нөхөн төлбөрийн асуудал шийдэгдээгүй.
Эрсдэлийг бууруулах хуулийн шинэчлэл хийгдээгүй.
207-р байрны оршин суугчид байртай болоогүй байна.
Өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сард 207 дугаар байрыг буулгаж, шинээр барих нийслэлийн Засаг даргын захирамж гарсан. Уг барилгыг буулгахад шаардлагатай 2.4 тэрбум төгрөгийг нийслэлийн Засаг даргын нөөцөөс гаргах болсныг хотын дарга Х.Нямбаатар мэдээлсэн. Мөн тэрээр "Энэ онд 207 дугаар байрыг нурааж, дахин сэргээн барина" гэсэн. Гэвч он гараад гурван сар өнгөрчхөөд байхад одоог хүртэл барилгын ажлын талаар ямар нэг мэдээлэл байхгүй л байна.
Хамгийн гунигтай нь, тухайн дэлбэрэлтэд өртөж амь насаа алдсан иргэдийн ар гэрийнхэнтэй өнөөдрийг хүртэл хүн ёсоор уулзаж, уучлал гуйгаагүйд талийгаачдын ар гэрийнхэн гомдолтой байгаагаа илэрхийлжээ. Түүнчлэн иргэд шүүхээс энэ их хохирлуудыг барагдуулах нааштай шийдвэр гаргана гэдэгт найдлага тавин хүлээцгээж байгаа аж.
Түлш, шингэрүүлсэн хий, аюултай бодис тээвэрлэж явсан автомашин дэлбэрч хүмүүсийн амь нас, эд хөрөнгийг сүйтгэсэн жишээ дэлхий даяар нэлээдгүй бий. Эдгээрээс зарим тохиолдолд Засгийн газрууд оновчтой арга хэмжээ авснаар хохирогчдын хохирлыг барагдуулж, сэргээн босголтын ажлыг хурдан хугацаанд бүрэн хийж дуусгасан байдаг. Хүнээ бодсон шийдвэрийг төр захиргааны байгууллагууд гаргаж, богино хугацаанд иргэдийнхээ гомдлыг арилгахын төлөө ажилладаг байна. Жишээлбэл:
Болоньягийн дэлбэрэлт, Итали (2018)
2018 оны наймдугаар сарын 6-ны өдөр Итали улсын Болонья хотын “Borgo Panigale” дүүрэгт шингэрүүлсэн нефтийн хий тээвэрлэж явсан ачааны машин осолдсоны улмаас 2 хүн амь үрэгдэж, 145 хүн шархадсан. Дэлбэрэлтийн улмаас хурдны замын гүүрний нэг хэсэг нурсан бөгөөд ойролцоох автомашины үзэсгэлэнгийн танхим болон бусад байгууламж шатаж эвдэрч байжээ.
Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ
Ослыг мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж, замын аюулгүй байдал, шатамхай бодис тээвэрлэх журамд өөрчлөлт оруулах хэлэлцүүлэг өрнөсөн.
Нурсан хурдны замын гүүрийг засварлаж, хөдөлгөөнийг аль болох хурдан сэргээх ажлууд хийгдсэн.
Тухайн үед Италийн Тээврийн сайдын мэдээлснээр, авто замын засвар, сэргээн босголтын ажил ойролцоогоор таван сар үргэлжилж, 1 сая еврогийн өртөгтэй байхаар тооцоолж байжээ. Засварын гол ажил нь нурсан гүүрийг сэргээн засварлаж, авто замын хөдөлгөөнийг бүрэн сэргээхэд чиглэгдсэн байв.
Энэхүү осол нь Итали болон Европын холбооны хэмжээнд шатамхай бодис тээвэрлэх аюулгүй байдлын стандартыг чангатгах чухал дохио болж байсан юм.
Лос Альфакесын дэлбэрэлт, Испани (1978)
1978 оны долдугаар сарын 11-нд Испанийн Альканар хотын Лос Альфакес амралтын газарт шингэрүүлсэн пропилен тээвэрлэж явсан автомашин дэлбэрч, 215 хүн амь үрэгдэж, 200 гаруй хүн хүнд гэмтсэн.
Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ
Холбогдох компанийн удирдлагуудыг гэмт хэрэгт буруутгаж, хариуцлага хүлээлгэсэн.
Аюултай ачаа тээвэрлэх дүрэм журмыг чангатгаж, шингэрүүлсэн шатамхай хий зэрэг бодис тээвэрлэдэг танкерыг даралт бууруулах хавхлага суурилуулахыг шаардсан.
Аюултай бодис тээвэрлэдэг ачааны машинуудыг өдрийн цагаар хот дундуур явахыг хориглож, хурдны зам ашиглахыг үүрэг болгосон.
Los Alfaques амралтын газрыг зургаан сарын дотор сэргээн засварлаж, өнөөдрийг хүртэл үйл ажиллагаагаа явуулсаар байна.
Морогорогийн дэлбэрэлт, Танзани (2019)
2019 оны наймдугаар сард Танзанийн Морогоро хотод түлшний танкер онхолдож, шатахуун гоожсоны улмаас 71 хүн амиа алдаж, 70 гаруй хүн шархдаж байв. Ослын үеэр хүмүүс асгарсан шатахууныг савлаж байх үед машин дэлбэрсэн байна.
Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ
Иргэдийг түлш асгарсан газарт ойртохоос сэргийлэх, түлш хулгайлахын аюулыг таниулах сургалт, сурталчилгаа явуулсан.
Шатахуун тээвэрлэх дүрэм журмыг чангатгаж, хяналтыг нэмэгдүүлсэн.
Танзанийн Ерөнхий сайд Кассым Мажалива ослын дараа олон нийтийн байгууллагуудын хариу үйлдлийг судлах мөрдөн шалгах хороо байгуулсан. Уг хороо нэг долоо хоногийн дотор дүгнэлтээ гаргаж, засгийн газарт дараагийн арга хэмжээг тодорхойлоход туслах үүрэгтэй байсан.
Богосогийн дэлбэрэлт, Гана (2022)
2022 оны нэгдүгээр сарын 20-нд Ганын Богосо хотод уул уурхайн тэсрэх бодис ачсан ачааны машин мотоциклтой мөргөлдсөний улмаас асар том дэлбэрэлт үүсэж, 17 хүн нас барж, 200 гаруй хүн гэмтсэн.
Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ
Ослын дараа хохирогчдод тусламж үзүүлж, нөхөн сэргээх ажил хийсэн.
Засгийн газар шархадсан иргэдийн эмчилгээний бүх зардлыг хариуцахаар болсон.
Хохирогчдын гэр бүлд зориулж 200,000 Гана седи (GHC) хандивласан.
Гана Улсын Орон сууцны компани болон уул уурхайн компаниудтай хамтран осолд өртсөн хүмүүсийг байрлуулах түр сууц барихаар ажиллаж эхэлсэн. Богосо-Кожокром дахь түр орон сууцны байгууламж 2022 оны нэгдүгээр сарын сүүл гэхэд 90 хувьтай бэлэн болсон бөгөөд 600 гаруй хүнийг хүлээн авах боломжтой байхаар төлөвлөгджээ.
Засгийн газар Аппиатсе тосгоныг сэргээн барихаар төлөвлөж, Улсын Орон сууцны компани болон уул уурхайн компаниудтай хамтран шинэ орон сууц барихаар ажиллаж эхэлсэн.
Эдгээр жишээнүүдээс харахад Засгийн газрын шуурхай арга хэмжээ, дүрэм журам сайжруулалт, олон нийтийн боловсролыг дээшлүүлэх бодлого, дэд бүтцийн сэргээн босголт зэрэг нь ирээдүйд ийм гамшиг гарахаас сэргийлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг байна.
