2024 оны жагсаалын хуучин зураг ашиглав.

Засгийн газрын үйл ажиллагаанд иргэд шүүмжлэлтэй хандаж байгаа ч нийтийг хамарсан томоохон жагсаал цуглаан, эсэргүүцлийн үйл ажиллагаа өрнөлгүй харцангуй ажин түжин байсаар хавартай золгосон. Иргэд юу юугүй талбайд гарчихгүй өдий хүрсэн нь шинэ жил, цагаан сар, март, цэргийн баяр... гээд шилээ дарсан олон баяруудтай ч холбоотой. Мөн УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу Ерөнхий сайдыг огцруулах санаачилга гаргаж, гарын үсэг цуглуулах явц намрын чуулганы завсарлага болон нийтийг хамарсан том баяртай давхацсан учраас төдийлөн өндөр аваагүй билээ.

Тэгвэл ойрноос цагдаагийн байгууллага хэвлэл мэдээллийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг залуусыг тодорхойгүй шалтгаанаар, тодорхойгүй хэрэгт холбогдуулан шалгаж байгаа нэрийн дор эд зүйлсийг нь хураан авах, олон нийтэд утга учиргүй олон үзүүрт мэдээлэл тараах зэргээр хачирхалтай үйлдэл хийсэн нь олны дургүйцлийг чамгүй өрдөж орхилоо. Салбарын сайд нь ч сандарсан байдалтай ойр ойрхон буруу зөрүү мэдээлэл өгсөн нь асуудлыг хуулийн байгууллагын бие даасан үйл ажиллагаа гэхээс илүүтэй Засгийн газрын зохион байгуулалттай “жүжиг” гэж хардахад хүргэв. Нөгөөтэйгүүр, хэвлэл мэдээллийн байгууллагад ажилладаг хэн нэгнийг шалгахын нэрээр бүтэн редакцын ажлыг тасалдуулсан нь сэтгүүлчийн мэргэжлийн үйл ажиллагаанд саад учруулах гэмт хэргийн шинжийг агуулаад зогсохгүй олон нийтийн мэдэх эрхэд ноцтойгоор халдаж буй хэрэг боллоо.

Зөвхөн энэ мэт үйл явдлаас шалтгаалан Засгийн газарт хандах иргэдийн итгэл, үнэлэмж илт буурч, эсэргүүцэл бухимдал идэвхжиж эхлээд байна. Сүүлийн үед ялангуяа Ерөнхий сайдын рейтинг огцом унасныг улс төрийн барометрээс харж болно. Мөн дээрээс нь Засгийн газрын зарим сайд гадаадад айлчлах үеэрээ оны өмнөхөн бизнес эрхлэгч, үйлдвэрлэгчдийг хамгийн их бухимдуулсан Евоазийн эдийн засгийн холбоотой чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр байгуулах тухай асуудлыг сэм эцэслэн тохироод ирсэн нь ойрын өдрүүдэд нийгэмд дахин маргаан дэгдээх нь тодорхой боллоо. Яагаад гэвэл уг холбоонд багтдаг Балтын тэнгисийн таван оронтой өмнө /2023 онд/ хийсэн худалдааны тэнцлийг харвал импортын дүн 2.5 тэрбум, экспорт дөнгөж 143 сая доллар буюу бараг 100 хувь алдагдалтай гарсан байдаг. Гэтэл эдийн засгийн хувьд өндөр эрсдэлтэй, үндэсний үйлдвэрлэлийн хөгжилд ихээхэн хортой энэ шийдвэрийг хөшигний ард гаргаж, хилийн цаана хэлэлцэж буйд бизнес эрхлэгчид бухимдсаар байгаа.

Тиймээс Засгийн газар хасах оноо авах болзлоо өөрсдөө хангаж байна гэсэн үг. Үүнээс гадна уул уурхайн салбарт Оюу толгойн дараа орох хөрөнгө оруулалтын гуравдагч орны хоёр дахь том гэрээ гэгдээд буй ураны гэрээг улдан эсэргүүцэх хандлага өдөр ирэх бүр идэвхжиж байна. Мэдээллээр бүрэн хангагдаагүй жирийн иргэд байтугай УИХ-ын зарим гишүүн хүртэл “Байгаль эхийн хэвлий рүү хүхэр шахаж хордуулах гэж байна...” хэмээн цээжээ дэлдэж, цам харайж байгаа. Хэдийгээр хөрөнгө оруулагч талтай Засгийн газрын түвшинд гэрээ хэлцлээ байгуулж амжсан ч хөрсөн дээрээ үйл ажиллагаа явуулахад амаргүй байх нь тодорхой болоод буй. Эсэргүүцсэн бүхэнтэй эвээр ярих боломжгүй. Сүрийг үзүүлж, төмөр нударга үзүүлж ч болохгүй. Иймэрхүү шахалтад орсон Засгийн газар уйлах нь бүү хэл, унах огцрохдоо ч тулж магадгүй юм.

Энэ бүх гал дээр хамгийн их тос нэмэх нь улс төрийн тэмцлийн арвин туршлагатай “Гал үндэстэн” холбоо байх бололтой. Удирдах зөвлөлийн гишүүд нь Гол мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сав газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох тухай хуулийг хамгаалан тэмцэж, төрийн ордны хашаанд буу дуугаргаж, олон нийтийн газар тэсрэх бодис хүртэл тавьж явсан энэ хүмүүс 10 гаруй жил нам жим байсан ч ойрноос хөдөлгөөнд орж, улс төрийн идэвхтэй тэмцэл өрнүүлэхээ мэдэгдэж эхэллээ. Тухайлбал, өчигдөр болсон усны салбарын үндэсний чуулганы үеэр Монголын гол нууруудын нэгдсэн хөдөлгөөн, “Гал үндэстэн” холбооны үүсгэн байгуулагч Ц.Мөнхбаяр хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газраас явуулж байгаа үйл ажиллагаа хэтэрхий түрэмгий, халуурсан, солиорсон байдалтай байна. Ялангуяа, нийтийн эрх ашиг буюу газар нутгийн бүрэн бүтэн байдлын эсрэг үйлдэл хэрээс хэтэрсэн. Тиймээс бид энэ түрэмгий нөхөдтэй адилхан арга барилаар ярина. Бид одоо эрс шийдэмгий үйл ажиллагаанд орно. Засгийн газрын хэтэрхий даварсан энэ үйл ажиллагаануудад тохирсон хариуг нь барьж, ойлгуулна. Энэ бол аргагүй хамгаалалт. Төрийн гүйцэтгэх дээд байгууллагаа өөрөө ийм байдалд хүргэж, олон нийтийн үүсгэл санаачилгын байгууллагуудыг дэвсэлж байгаа учраас аргагүй хамгаалалтын арга хэлбэрээр явна...” гэх зэргээр ярьж байв.

Түүний энэ ярианаас “Тэд жирийн нэг уриа лоозон барьсан жагсаал цуглаан хийхгүй юм байна. Шийдвэртэй алхам гэдэг нь урьдын адил ноцтой үйлдэл хийж магадгүй” гэж дүгнэхэд хүргэлээ. Тэмцэгч Ц.Мөнхбаяр хийгээд “Гал үндэстэн” холбооныхны хувьд түр зуурын шинжтэй хөлсний жагсаал хийхгүй, Засгийн газартай баргийн хэлцэлд орохгүй, бусад жижиг нам эсвэл, төрийн бус байгууллага, хөдөлгөөнүүдийг нэгтгэн зохион байгуулах туршлагатай гэдгээрээ энэ хаврын улс төрийн гол тоглогч болж мэдэхээр байна. Ялангуяа, уран хийгээд уул уурхайн салбар, Цагаан дэл уулын болон Нарансэвстэйн боомтуудын асуудлаар хатуу болзол шаардлага бүхий тэмцэл өрнүүлэхээр бэлтгэж эхэлжээ.