Монгол Улс, Өмнөговь аймаг, Ханбогд сум, Оюу толгойн уурхайн цогцолбор – Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх тэргүүтэй Засгийн газрын төлөөлөл, УИХ-ын гишүүдийг Рио Тинто группийн Гүйцэтгэх захирал Якоб Стаусхолм тэргүүтэй удирдлагууд Оюу толгойн уурхайд хүлээн авч, үйл ажиллагааг танилцууллаа.
“Оюу толгой” компани дэлхийд тэргүүлэгч зэсийн бизнесийг цогцлоох замналдаа эргэлт буцалтгүй орсон энэ цаг үед Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Оюу толгойн уурхайн үйл ажиллагаатай танилцсан нь чухал ач холбогдолтой үйл явдал боллоо. 2025 онд уурхайн олборлолт өмнөх оноос 50%-иар нэмэгдэн зэсийн баяжмалын үйлдвэрлэл эрчимтэйгээр өсч, дараагийн дөрвөн жилийн хугацаанд гүний болон ил уурхайгаас жилд дундажаар 500 мянган тонн зэс (100%-ийн цэвэр металл) үйлдвэрлэх төлөвт шилжин ажиллаж байна. Ингэснээр, Оюу толгой энэ арваны төгсгөл гэхэд дэлхийн дөрөв дэх том зэсийн уурхай болох юм.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Оюу толгойн уурхайтай танилцах үеэрээ, ”Оюу толгойн нөөцийг баялаг болгон хувиргаж, улс орон, ард түмэндээ үр өгөөж болгон хүртээхэд хүчин зүтгэж буй 20 гаруй мянган монгол залуус Та бүхнээр бахархаж байна. Монгол залуустай мөр зэрэгцэн ажиллаж, эрдэм мэдлэгээ хуваалцаж байгаа гадаад, дотоодын мэргэжилтнүүддээ бас талархаж байна” хэмээн онцоллоо.
Рио Тинто группийн Гүйцэтгэх захирал Якоб Стаусхолм энэ үеэр, “Оюу толгойн уурхайгаас олборлож буй зэс нь хүн төрөлхтний ногоон хөгжилд Монгол Улсын оруулж байгаа үнэтэй хувь нэмэр төдийгүй, энд хэрэгжүүлж буй байгаль орчны чиглэл дэх үйл ажиллагаанууд нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч таны санаачилсан олон төсөл хөтөлбөрүүдийг дэмжиж буй бодит жишээ юм” хэмээн талархлаа илэрхийлсэн юм.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн санаачилга дор хэрэгжиж буй үндэсний хөдөлгөөн, хөтөлбөрүүдийг Оюу толгой компани “100 сая мод өвлүүлэн үлдээе”, “Монголд үйлдвэрлэв”, “Гүнээсээ хайрлая” зэрэг хөтөлбөрүүдээрээ дэмжин ажилладаг.
Тодруулбал,“Цэнхэр алт” үндэсний чуулгантай зорилго нэгтэй “Гүнээсээ хайрлая” усны мэдээллийн аяныхаа хүрээнд усны зүй зохистой хэрэглээ, дахин ашиглалт, газрын доорх усны ач холбогдлыг олон нийтэд таниулах, нөөцийг хамгаалах зорилгоор Монгол Улсын Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Усны газар болон салбарын бусад байгууллагатай дөрөв дэх жилдээ хамтран ажиллаж байна.
Мөн импортын бүтээгдэхүүнийг орлох “Монголд үйлдвэрлэв” хөтөлбөр болон орон нутгийн жижиг дунд бизнесүүдийг дэмжих бодлого нь “Цагаан алт” үндэсний хөтөлбөртэй уялдан, үндэсний үйлдвэрлэчдийн аюулгүй ажиллагаа, бүтээгдэхүүн үйлчилгээний чанар, байгаль орчны стандартыг нь сайжруулан, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүнийг дотооддоо үйлдвэрлэн, олон арван ажлын байрыг бий болгохын сацуу Монголд шинэ технологийг нэвтрүүлсээр байгаа юм.
Тэрбум мод үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд “Оюу толгой” компаниас 2022 онд санаачилсан “100 сая мод өвлүүлэн үлдээе” хөтөлбөрөөр мод тарьж ургуулах, ойжуулалтын ажлын бэлтгэл, боловсон хүчин, мод үржүүлэг, ойн салбарын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн, нөөц, бааз суурийг нь бэхжүүлэх ажлуудыг хийсээр байна.
“Оюу толгой” компани олон улсын нөхцөл байдал, эдийн засгийн ирээдүйн төлөв болон ногоон ирээдүйг цогцлоох хүчин чармайлтад “Хөгжил дэвшлийг хамтдаа бүтээе” стратегиа уялдуулан, дэлхийд тэргүүлэх, аюулгүй, тогтвортой зэсийн бизнесийг цогцлоон, хувь нийлүүлэгчид болон оролцогч талууддаа үнэ цэн бий болгож, эх орныхоо нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд урт хугацаанд хувь нэмэр оруулж байна.
Байгаль орчны чиглэлд “Оюу толгой” компанийн хэрэгжүүлж буй хөтөлбөр санаачилга:
“100 сая мод өвлүүлэн үлдээе” хөтөлбөрийн хэрэгжилт 20 гаран хувьтай үргэлжилж байгаа юм. 2022 оноос хойш “Оюу толгой” компани нийт 20.5 сая гаруй мод тарих болон ургуулахтай дүйцэх ажлыг амжилттай хэрэгжүүллээ. Үүнээс ойжуулалтын хүрээнд 1.3 сая мод тарьж ургуулан, ойн салбарын дэд бүтцийг хөгжүүлэхэд 19 сая модтой дүйцэх хэмжээний хөрөнгө оруулалтыг хийгээд байна.
“Оюу толгой” компани Монгол Улсын Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Усны газар, Монголын гидрогеологи, геоэкологийн холбоо, Галба-Өөш Долоодын Говийн сав газрын захиргаа, ШУТИС-ийн Геологи, уул уурхайн сургуулийн Геологи, гидрогеологийн тэнхимтэй хамтран “Гүнээсээ хайрлая” аяныг дөрөв дэх жилдээ хэрэгжүүлж, усны зүй зохистой хэрэглээ, дахин ашиглалт болон газрын доорх усны ач холбогдлыг олон нийтэд таниулах, ариглан хэмнэх, тогтвортой хэрэглээг бий болгох, нөөцийг хамгаалах, цаашлаад газрын доорх усыг судалж, нөөцийг нь тогтоодог гидрогеологич мэргэжлийг сурталчлах, мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэхэд хувь нэмрээ оруулсаар байна.
2025 оны гуравдугаар сарын 21-ний өдөр зохион байгуулагдах “Цэнхэр алт” үндэсний чуулганы үеэр усыг ариглан гамнах, зүй зохистой хэрэглэх, дахин ашиглах шийдлийг нэвтрүүлж, газрын доорх усны судалгаа, шинжилгээ хийсэн хувь хүн, байгууллагуудыг шалгаруулах “Гүнээсээ хайрлая 2025” усны шилдэг шийдлийн шалгаруулалтынхаа ялагч нараа тодруулна.
2013 оноос хойш 2024 оны дөрөвдүгээр улирлын байдлаар ус ашигласны төлбөрт нийт 193 тэрбум төгрөг төлсөн.
Оюу толгойн уурхайн баяжуулах үйлдвэрт ашигладаг газрын доорх ус нь ундны усны стандартын шаардлага хангахгүй бөгөөд орон нутгийн иргэдийн ундны усны нөөцөд сөрөг нөлөөгүй.
Биологийн төрөл зүйлийн олон янз байдлыг хамгаалж, сайжруулсаар байна.
2024 оны байдлаар нийт хог хаягдлын 63 хувь дахивар буюу дахин ашиглах, дахин боловсруулах боломжтой хог хаягдал байсан ба энэ чиглэлээр үндэсний нийт 17 компанитай хамтран ажиллаж байна. Уурхайн дотоод үйл ажиллагаанд хог хаягдлыг дахин ашиглаж буй хамгийн том жишээ бол хоол, хүнсний хаягдлын дахин боловсруулж, Компост бордоо үйлдвэрлэн, бүтээгдэхүүнийг уурхайн нөхөн сэргээлт, цэцэрлэгжүүлэлт, мод тарих үйл ажиллагаандаа ашиглаж буй явдал юм.
Уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх дэлхий нийтийн зорилготой нэгдэж, “Оюу толгой" компани хүлэмжийн хийн ялгарлыг үе шаттайгаар бууруулж, 2050 он гэхэд бүрэн тэглэнэ.
Оюу толгой болон Рио Тинто компаниуд 180МВт сэргээгдэх эрчим хүчний төсөл хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байгаа бөгөөд энэ төсөл нь Oюу толгойн урт хугацааны эрчим хүчний хэрэглээний 30% буюу 600 мянган МВт.ц-ийг хангах зорилготой. Урт хугацаандаа бид үйл ажиллагаандаа сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг түлхүү нэвтрүүлж, нийт эрчим хүчний 70%-ийг хангах зорилго тавин ажиллаж байна.
