Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн форумын хүрээнд эрх зүйн орчин болон Монгол Улсын хөгжлийн бодлогын баримт бичигт тусгагдсан түншлэлээр хэрэгжүүлэх төслүүдийг танилцууллаа. Төр хувийн хэвшлийн итгэлийг олох, баталгаатай урт хугацааны хөрөнгө оруулалт оруулах боломжийг нээж өгөх үү гэдэг талаар хэлэлцлээ.
М.Амгаланбаатар: Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн үр дүнд төсвийн ачаалал буурна
Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн төвийн захирал М.Амгаланбаатар: Төр хувийн хэвшлийн төв байгуулагдаад анхны форумыг зохион байгуулж байна. Формын гол зорилго нь хөрөнгө оруулагчид болон хувийн хэвшил, салбар яамд, гаднын донор байгууллагуудад хэрэгжиж болох, хэрэгжүүлж буй төслийнхөө үе шатыг танилцуулах юм. Төр хувийн хэвшлийн зургаан төсөл судлагдаж байна. Үүнд, хувийн хэвшлийн санаачилсан хоёр төсөл байна. Салбар, яамдын санаачилсан дөрвөн төслийг судлаад явж байна. Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн гол онцлог нь улсын төсвийн ачааллыг бууруулах юм. Эрчим хүч, зам, барилга гээд бүх төслийг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийх боломжгүй. Тэгэхээр манай төв дээр судлагдаж буй төслүүдийн ихэнх нь хувийн хэвшил өөрийн хөрөнгө оруулалтаар хийгээд цаашдын ашгийг 30 хүртэлх жил аваад явах төслүүд байгаа.
Б.Анар: Уул уурхай, ашигт малтмал, банк санхүүгийн салбарт түншлэлийн хууль үйлчилдэггүй
ЭЗХЯ-ны Хөрөнгө оруулалтын нэгдсэн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Б.Анар: Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр нийт 41 төслийг төрөөс санаачилж хэрэгжүүлнэ гэж тусгасан. Улсын төсвийн боломж хязгаарлагдмал. Тэгэхээр томоохон төслүүдийг хөдөлгөх гол боломжийг олгож буй хууль бол Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хууль юм. Энэ хууль 2022 онд анх батлагдсан. Хэрэгжилт нь эхлэхээс өмнө 2024 онд өөрчлөлт оруулсан. Энэ өөрчлөлтөөр сүүлийн гурван жил улсын төсвөөс татаас аваагүй аймаг эсвэл 100 мянгаас дээш хүн амтай аймагт өөрсдөө бие даагаад түншлэлийн төслүүдийг хэрэгжүүлэх боломжийг олгосон. Иймд энэ хуулийн хүрээнд олон шат дамжлагатай явж байсныг цөөрүүлсэн. Бидний зүгээс 2-3 чиглэлд өөрчлөлт оруулах хүсэлтэй байгаа. Үүнд, хувийн хэвшлийнхний зарим салбарт хуулиараа хааж байна. Жишээлбэл, уул уурхай, ашигт малтмал, банк санхүүгийн салбарт түншлэлийн хуулийг хэрэглэхгүй гээд заасан байдаг. Энэ асуудлыг нээе гэж санал гаргаж байгаа. Хоёрдугаарт, түншлэлээр хэрэгжүүлж байгаа төслүүдийн төрийн байгууллагын хяналт хийж байгаа процесс цаг аваад байна гэж үзээд богиносгож байгаа. Гуравдугаарт, заавал төрийн санаачилсан төслийг биш хувийн хэвшлээс санаачилсан төслийг ч түншлэлийн хүрээнд хийнэ. Мөн заавал цогц хэмжээний ТЭЗҮ, судалгаа шаардлагатай, шаардлагагүй гэж ангилдаг зарчмын өөрчлөлтүүдийг оруулах гээд эхний танилцуулгыг хийсэн.
Д.Алтангэрэл: Төр хувийн хэвшил хамтарч ажиллахад хүнд суртал бий болгохгүй байх тал дээр анхаарч байна
ЭЗХЯ-ны сайдын зөвлөх Д.Алтангэрэл: Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хуулийн өөрчлөлт намрын чуулганаар хэлэлцэгдэх байх гэж харж байна. Хүнд суртлыг бий болгохгүй байх тал дээр анхаарч байна. Аливаа улс орны хууль эрх зүйн орчин сайн, тогтвортой байх нь дотоод, гадаадын хувийн хэвшил, хөрөнгө оруулагчдад маш чухал.Төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд Засгийн газрын хэрэгжүүлэх 14 мега төслөөс 149 жижиг төсөл байгаа. Бид урд хөрштэйгөө нүүрсний экспорт нэмэгдүүлэх, тогтвортой байлгах тал дээр амжилттай хэлэлцээд явж байна.
