Уран олборлох хөрөнгө оруулалтын төслийн гэрээг үзэглэсэнтэй холбоотойгоор Монгол, Францын тал хамтран ажиллах үйл явц, тус гэрээнд тусгасан онцлох нөхцөлүүдийн талаар мэдээлэл хийлээ.
Эрдэнэс монгол" ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал С.Наранцогт: Ажлын дэд хэсгүүд хэлэлцээр хийхдээ хөрөнгө оруулалтын гэрээг Монгол Улсын хууль тогтоомжид нийцүүлэх, ирээдүйд аливаа эрх зүйн үр дагаваргүй хэрэгжих боломжийг бүрдүүлсэн болно. Монгол Улсын Засгийн газраас гуравдагч хөрштэй байгуулж буй хөрөнгө оруулалтын энэхүү гэрээ нь гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, улс, орон нутгийн төсөвт нэмэлт орлого төвлөрүүлэх, шинээр ажлын байр бий болгох, шинэ технологи нутагшуулах улмаар олон улсын хамтын ажиллагааг сайжруулах зэрэг нийгэм, эдийн засгийн шууд нөлөөллөөс гадна цаашид уул уурхай, ашигт малтмалын салбарт хийгдэх хөрөнгө оруулалтын гэрээнүүдэд сайн жишээг тогтоох үр дагавартай. Засгийн газраас Монгол Улсын хууль тогтоомж, эрх зүйн зарчмыг баримтлан, хөрөнгө оруулагч талтай 18 удаагийн хэлэлцээрийг хийсний үр дүнд Монгол Улсын эрх ашиг, Үндсэн хуулийн суурь зарчимд нийцүүлсэн дараах нөхцөлүүдийг тус гэрээнд тусгасан. Үүнд:
Стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын олборлох үйл ажиллагаанаас бий болох шууд өгөөжийн дийлэнх буюу 51-ээс доошгүй хувийг Монгол Улс жил бүр хүртэх тооцооллыг баталгаажуулсан.
Хэрэв Монгол Улсын хүртэх шууд өгөөж 51 хувь хүрээгүй тохиолдолд хөрөнгө оруулагч болон төсөл хэрэгжүүлэгч компаниас шаардлагатай өгөөж тэнцүүлэх нэмэлт төлбөрийг Засгийн газарт нэмж төлнө.
Төслийн эзэмшлийн 34 хувийн энгийн хувьцааг хэлэлцээний протоколын дагуу 10 хувийн давуу эрхийн хувьцаа, 5 хувийн АМНӨТТ-т орлуулж, 9 хүртэлх хувийн өсөн нэмэгдэх ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг тооцож авна. Ингэснээр давуу эрхийн хувьцаанд 593 сая ам.долларын ноогдол ашиг, АМНАТ-ын төлбөрт 2 тэрбум ам.доллар, нийт улс, орон нутгийн төсөвт 5.2 тэрбум ам.доллар төвлөрөх тооцоололтой байна.
Засгийн газар давуу эрхийг хувьцааг шууд эзэмшиж, тэргүүн ээлжид ноогдол ашиг хүртэх, давуу эрхийн ноогдол ашиг хуваарилагдаагүй тохиолдолд энгийн хувьцаа эзэмшигчдэд ноогдол ашиг хуваарилахгүй байх нөхцлийг тусгасан
ААН-ийн орлогын, нэмүү өртгийн, ашигт малтмалын нөөц ашигласны албан татвар болон гаалийн гэсэн 4 төрлийн татварыг тогтворжуулсан. АМНАТ-ын төлбөрийг үндсэн болон нэмэгдүүлсэн хувиар инфляц тооцохгүйгээр бүрэн төлөхөөр тусгасан.
Төсөл хэрэгжүүлэгчийн эзэмшиж байгаа зөвхөн гурван тусгай зөвшөөрлийн хүрээнд хэрэгжүүлэхээр тусгаж, ирээдүйд авч болох тусгай зөвшөөрлийг энэхүү гэрээнд хамруулахгүй байх нөхцөл тусгагдсан. Түүнчлэн, төслийн бүх үе шатанд байгаль орчны мониторинг, гео экологийн судалгаа, цацраг хяналтыг хэрэгжүүлэхийг тусгасан.
Монгол Улс дотооддоо элементийн хүхэр үйлдвэрлэн, боловсруулсан тохиолдол төсөл хэрэгжүүлэгч компани боломжит үнээр тэргүүн ээлжид авах заалтыг гэрээнд оруулсан.
Орон нутгийн хөгжлийг дэмжих хүрээнд жил бүр нэг сая ам долларын хөрөнгө оруулалт хийх, нийт ажиллагсдын 90-ээс дээш хувь нь Монгол Улсын иргэн байх, уурхай ашиглалтын үе шатанд нийт туслан гүйцэтгэгчдийн 60-аас доошгүй нь болон жилийн нийт худалдан авалтын 40-өөс доошгүй хувь нь Монгол Улсад бүртгэлтэй татвар төлөгч, хуулийн этгээдэд ноогдох нөхцөлөөр тусгагдаад байна.
Гэрээг 20 жилээр байгуулж, тодорхой шаардлага хангасан тохиолдолд хуульд заасан нөхцөлөөр сунгаж байхаар тусгагдлаа.
Засгийн газар нь компанийн дүрэмд өөрчлөлт оруулах, тусгай зөвшөөрөл шилжүүлэх, барьцаа, баталгаа гаргах болон хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны зардалд нэмэлт өөрчлөлт оруулах асуудлаар хориг тавих эрхтэй.Мөн талуудын хооронд татварын маргаан үүсвэл дотоодын хууль тогтоомжийн дагуу маргааныг шийдвэрлэнэ.
"Орано Майнинг" С.А.С-ын ТУЗ-ийн дарга Николас Маэс: Франц улсын төрийн өмчит "Орано" группийн хувьд Монгол Улсын Засгийн газартай уг түүхэн гэрээг байгуулж байгаа нь нэр төрийн хэрэг юм. Уг гэрээг байгуулснаар хоёр тал удаан хугацааны харилцан ашигтай хамтын ажиллагаанд шинэ цар хүрээг нэмлээ. Энэ түүхэн гэрээ нь түүхэн ач холбогдолтой төдийгүй, Монгол Улсад хөгжүүлж ирсэн "Орано Майнинг" группийн 27 жилийн түншлэлийн илэрхийлэл болж байна. Мөн түүнчлэн "Орано Майнинг" группийн эрэл хайгуул, олборлолтын арга технологи, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, байгаль орчин хамгааллаас гадна орон нутгийн хөгжилд оруулж ирсэн бидний туршлагыг өндрөөр үнэлж байгаагийн илэрхийлэл болж байна.
Онцлон хэлэхэд, энэ төслийг илэрхийлж байгаа тоо баримтууд үнэхээр гайхалтай. Төсөл 90 мянган тонн ураны нөөцтэй, 30 жилийн хугацаанд ажиллах уурхайн капитал зардал нь нийт 1.6 тэрбум ам.доллар байна. Үүний зэрэгцээ төслийн хүрээнд 1600 шууд болон шууд бус ажлын байр бий болно. Эдгээр ажлын байрны дийлэнхэд Монгол Улсын иргэн ажиллана. Энэ уурхайгаас жил бүр олборлох, уранаар үйлдвэрлэх эрчим хүч нь 55 сая тонн нүүрснээс гаргах эрчим хүчтэй тэнцэх юм. Ингэснээр уурхай ажиллах хугацаанд 4 тэрбум тонн нүүрс хүчлийн хий үйлдвэрлэхээс урьдчилан сэргийлэх төдийгүй, Монгол Улс уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхэд идэвхтэй хувь нэмэр оруулахад дэмжлэг үзүүлнэ. Үнэхээр гайхалтай. Өнөө өглөө бидний байгуулсан хөрөнгө оруулалтын гэрээнд Монгол Улсын иргэд төдийгүй, "Орано Майнинг" группийн хувьд харилцан ашигтай гэрээ болж байна.
Гэрээний хүрээнд олон улсын шилдэг стандарт, нормыг хэрэгжүүлж, байгаль орчныг хамгаалах, хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэх болно.
