УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсын Экспорт-Импорт банк хооронд байгуулах Зээлийн хэлэлцээрийг зөвшилцөх төслийг хэлэлцлээ.
Тус зээлийн хэлэлцээрийг соёрхон баталснаар 2025 оны төсөвт тодотгол хийх нөхцөл байдал үүсэх юм байна.
УИХ-ын гишүүн Б.Ганхуяг: Энэ төсөл Дарханы замын жишээ болсон төсөл болчихоод байгаа юм. Төсөл хойшлоод байгаа шалтгаан нь төр засгийн буруу, нэг бол Энэтхэгийн Засгийн газрын буруу, ковид гэсэн гурван юм ярилаа. Найм дахь жилдээ үргэлжилж байгаа төсөл шүү дээ. Гэтэл 20 хүрэхгүй хувийн гүйцэтгэлтэй явж байна. Мундаг удирдлага, захиралтай гэсэн мэдээлэл өглөө.
Төсөвт өртгөө 500 сая ам.доллароор нэмэгдүүлнэ гэж ярьж байна. Энэ бага мөнгө үү. Анхны ТЭЗҮ чинь яахаараа ийм алдаатай гардаг юм бэ. Хэдэн жилийн дотор өртгөө нөхөх вэ. Яагаад Дорнод руу төмөр зам биш хийн хоолой татсан юм бэ. 15-хан жилийн нөөцтэй юм байна шүү дээ. Яагаад баахан ажилчдын орон сууц барьсан юм бэ. Өнөөдрийг хүртэл хойшилсон хугацаан дээр хэн ямар хариуцлага хүлээсэн бэ. Зээлийн гэрээг зөвшөөрлөө гэж бодоход бид төсөвтөө тодотгол хийх нөхцөл үүсэх нь. Төсвөө ярьж байхад яагаад энэ талаар хэн ч, юу ч ярьсангүй вэ.
Сангийн сайд Б.Жавхлан: Төсөв хэлэлцэж байх үед энэ төслийн нэмэлт санхүүжилт огт яригдаагүй байсан. Учир нь Энэтхэгийн талаас хариу ирээгүй, тодорхойгүй байсан. Эцсийн байдлаар арванхоёрдугаар сарын 9-нд мэдэгдсэн. Үүнээс хойш шат дараатай явж байна.
Цаашдаа томоохон төслүүдээ эрэмбэлээд өөрийн эх үүсвэртэй төслүүдээ зардлын хязгаарт оруулахгүй байх тусгай дүрэм гаргаж зохицуулалт хийхээс өөр аргагүй. Хэрвээ энэ төслийн санхүүжилт соёрхон батлагдвал хаврын чуулган эхэлмэгц төсвийн тодотгол өргөн барина.
Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан: Дэлхийн улс орнуудын туршлагаар түүхий тосыг хоолойгоос өөр зүйлээр тэврэлддэггүй. Далайд гарцтай улсууд далайн тээврийг ашигладаг. Төмөр замаас тав дахин бага өртгөөр хоолойгоор тээвэрлэнэ. Төсөл ТЭЗҮ-ээрээ 7-7.5 жилийн дотор анхны оруулсан хөрөнгө оруулалтаа нөхнө гэдэг тооцоо байгаа.
УИХ-ын гишүүн Б.Ганхуяг: 38 сарын дараа энэ төсөл ашиглалтад орохгүй бол хэн хариуцлага хүлээх вэ?
Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан: Газрын тос боловсруулах үйлдвэр "Эрдэнэс Монгол" нэгдэлд харьяалагддаг. Том төсөл маш олон зүйлийн шалтгаан байдаг. Нэмэлт санхүүжилтийг хүсээд жил зургаан сарын хариу авч байна. 36-38 сарын дараа ашиглалтад оруулахын төлөө ажиллана.
Ажлын хэсгийн ахлагчийн хувьд хариуцлага хүлээх шаардлага үүсвэл хүлээнэ. Засгийн газар л хариуцлага хүлээнэ гэж хэлье дээ. Хувьцаа эзэмшигч нь ЗГХЭГ.
