Ханиад, томууны шинж тэмдэг хоорондоо төстэй боловч, ялган оношлох нь эмчилгээнд чухал ач холбогдолтой гэдгийг эмч нар зөвлөдөг. Ханиад нь томуутай харьцуулахад амьсгалын замын хөнгөн өвчин юм. Ханиадны шинж тэмдэг цөөн хоног үргэлжилдэг бол томуугийн шинж тэмдэг хүнд явцтайгаас гадна удаан хугацаагаар үргэлжилнэ. Томуугийн хүндрэл богино хугацаанд уушгины хатгаа болон хүндэрч, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэх шаардлага тулгарах эрсдэлтэй. Тэгвэл ханиад болон томуугийн үед ямар ялгаатай шинж тэмдэг илэрдэг, хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар ХӨСҮТ болон Эрүүл мэндийн яамны мэргэжилтнүүдийн зөвлөгөөг хүргэж байна.
Ханиадны үед илрэх түгээмэл шинж тэмдэг
Ханиадны шинж тэмдэг ихэвчлэн хоолой хөндүүрлэхээс эхлэх бөгөөд 1-2 хоногийн дараа аажимдаа арилдаг. Цаашлаад нус гоожих, хамар битүүрэх, ханиалгах зэрэг шинж тэмдэг халдвар авснаас 4-5 хоногт үргэлжлэн илэрнэ. Насанд хүрэгчид халуурах нь ховор. Хүүхдүүд ханиадны үед халуурах нь түгээмэл.
Ханиад хүрсэн эхний хэд хоногт хамраас усархаг, шингэн нус гарч, яваандаа өтгөрч, өнгө нь тодорно. Хамраас бараан өнгийн нус гарах нь хэвийн зүйл. Ихэнх тохиолдолд ханиадны шинж тэмдэг 7 хоногийн хугацаанд арилдаг.
Ханиаднаас хэрхэн урьдчилан сэргийлэх болон хэрхэн эмчилгээ хийлгэх вэ
Халдвар авсан эхний 3 хоног нь шинж тэмдэг хүчтэй илэрч, халдварыг бусдад тараах боломжтой байдаг үе. Иймд эхний 3 хоногт бусдад халдвар тараахгүйн тулд гадуур гаралгүй, гэртээ амрах нь зүйтэй.
Хэрэв 7 хоног өнгөрсөн ч, шинж тэмдэг бүрэн арилж, биеийн байдал дээрдэхгүй тохиолдолд бактерийн халдвар авсан байх магадлалтай бөгөөд антибиотик эмчилгээ шаардлагатай. Мөн зарим тохиолдолд ханиадны шинж тэмдгийг харшил, хамрын хөндийн үрэвсэлтэй андуурах нь бий. Хэрэв шинж тэмдэг богино хугацаанд илэрч, ойролцоогоор 7 хоногийн хугацаанд арилж байвал харшил бус ханиад байх магадлал өндөр.
Томуугийн үед түгээмэл илрэх шинж тэмдэг
Томуугийн шинж тэмдэг ханиаднаас илүү хүнд явцтай бөгөөд хурдан илэрдэг. Томуугийн халдварын үед хоолой хөндүүрлэж өвдөх, халуурах, толгой өвдөх, булчин зангирч өвдөх, хамар битүүрэх, ханиалгах зэрэг шинж тэмдгүүд илэрдэг. Гахайн томуугийн үед бөөлжих, суулгах шинж тэмдэг хавсарч илэрнэ.
Томуугийн ихэнх шинж тэмдэг 2-5 хоногийн хугацаанд аажим намждаг. Гэвч 7 ба түүнээс дээш хоногоор биеийн байдал сайжрахгүй байх тохиолдол элбэг. Томуугийн түгээмэл тохиолдох хүндрэл нь уушгины хатгаа бөгөөд бага насны хүүхдүүд, ахмад настан, уушги, зүрхний өвчтэй хүмүүс илүү өртөмтгий байдаг. Амьсгаадах шинж тэмдэг илэрвэл эмчид хандах шаардлагатай. Хатгааны үед халуурах нь түгээмэл бөгөөд халуун буусан ч 1-2 өдрийн дараа дахин халуурна.
Томуугаас хэрхэн сэргийлэх болон хэрхэн эмчилгээ хийлгэх вэ
Ханиадны адилаар томуугийн вирус бидний хамар, нүд, амны салстаар дамжин биед нэвтэрдэг. Иймд гараа тогтмол угааж, халдваргүйжүүлж, нүд, хамар, амандаа гараараа хүрэхгүй байх нь ханиад, томуугаас сэргийлэх үр дүнтэй арга юм.
Ханиад, томуугаас урьдчилан сэргийлэх хамгийн үр дүнтэй бөгөөд хялбар арга нь гараа тогтмол угаах юм. Гараа савандаж, бүлээн усаар 20 секундийн турш угаах нь арьсан дээрх бактери, вирусээс ангижрахад тустай.
Гараа тогтмол угаахаас гадна томуугийн вакцин хийлгэж, улирлын томуугаас сэргийлэх боломжтой. Вакцин хийлгэснээс 2 долоо хоногийн хугацаанд томуугийн вирусийн эсрэг бие биед үүсэж, дархлаа тогтдог. Манай орны хувьд есдүгээр сарын 15-аас аравдугаар сарын 15-ны хооронд томуугийн вакцин хийлгэх нь тохиромжтой гэж үздэг. Анх удаа томуугийн вакцин хийлгэж байгаа хүүхдэд 1 сарын зайтай 2 тун тарина. Томуугийн халдвар авсан үед вирусийн эсрэг эмчилгээ хийлгэх нь үр дүнтэй байдаг.