Сүүлийн үед угаарын хийнд хордож амиа алдах эрүүл мэндээрээ хохирох тоогүй явдлууд ар араасаа гарсаар байгаа талаар төрийн байгууллагууд, Засгийн газар, УИХ-ын байнгын хороогоор ч яригдаж олны эхлээд байна. Гэртээ 10-уулаа ч угаартаж амиа алдсан харамсалтай хэрэг ч гарсан. Сүүлийн 7 жилийн хугацаанд бүртгэгдсэн угаарын цочмог хордлогын 9009 тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Тандалтын тоон мэдээг харахад жил ирэх тусам нэмэгдэх хандлагатай байгаа юм.
2018 оноос өмнө улсын хэмжээнд угаарын хийн хордлогын тохиолдол жилд 30 орчим бүртгэгддэг байсан бол 2019 оноос хойш энэ тоо огцом өсч өнгөрсөн 2023 онд гэхэд л 3184 хүн угаартаж, 61 хүн нас баржээ. 2018-44, 2019-40, 2020-86, 2021-135, 2022-103, 2023-61, энэ оны эхний улирлын байдлаар 18 хүн угаартаж нийтдээ сүүлийн 7 жилд 483 хүн амь насаа алджээ.
Улаанбаатар хотын оршин суугчдын дунд амьсгалын замын өвчин асар хурдтай нэмэгдэж, 10,000 хүн тутамд тохиолдлууд 2.7-дахин нэмэгдсэн. Жилийн хамгийн хүйтэн өдөр PM2.5 бохирдлын өдрийн дундаж шоо метрт 687 микрограм хүрч байгаа нь ДЭМБ-ын зөвлөж буй аюултай түвшнээс 27 дахин их байна. Хүйтний улирал дахь агаарын бохирдлын хамгийн гол эх үүсвэр нь гэр хорооллын нүүрсээр галладаг зуухнууд байна. Эдгээр зуухны 80 хувь элэгдэж муудсан агаар бохирдуулагч гол эх үүсвэр болсныг холбогдох албаныхан сануулсаар байна. Иймд эдгээр 84000 өрхийн зуухыг давхар шаталтат утаагүй зуухаар яаралтай солих шаардлагатай болоод байна.
Үндэсний хэмжээнд 5 хүртэлх насны хүүхдүүдийн эндэгдлийн хоёр дахь шалтгаанд уушгины хатгалгаа орж байна. Улаанбаатар хотод амьдардаг хүүхдийн уушгины ажиллагаа хөдөө орон нутагт амьдардаг хүүхэдтэй харьцуулахад 40 хувиар бага байна.
Мөн агаарын бохирдолд жирэмсэн эмэгтэйчүүд өртөж байгааг эрүүл мэндийн байгууллагууд байнга анхааруулж байгаа. Сүүлийн 10 жилд Монголд өвөл зуны хооронд тэмдэглэгдсэн үр зулбалт 3.5-дахин нэмэгдсэн байна. Энэ нөхцөл байдалд чиглэсэн “Таван толгой” түлш төрийн өмчит компанийн бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах, давхар шаталтат зуухыг тараах зэргээр тодорхой арга хэмжээ авахгүй бол, ирэх жилүүдэд хотын хүн ам ялангуяа хүүхдийн эрүүл мэндэд ноцтой үр дагавар учруулахаар байна. Иймд технологийн дэвшилт гаргаад байгаа давхар шаталтат зуухыг Засгийн газар болон нийслэлийн удирдлагууд сонгох нь хамгийн ойрын шийдэл болоод байна гэж үзжээ.
