УИХ-аар 2024 оны эхээр хэлэлцээд буцаасан Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг "Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хууль" нэртэйгээр дахин өргөн барихаар бэлтгэж байна. Шадар сайд Т.Доржхандын Ажлын албанаас уг хуулийн төслийг бизнес эрхлэгч, хөрөнгө оруулагчдад танилцуулах, санал авах арга хэмжээг үе шаттай зохион байгуулж байгаа аж. Монгол Улс Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг 2013 онд баталснаас хойш нийтдээ 15 удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан бол өдгөө шинэчилсэн найруулга байдлаар өргөн барьж хэлэлцүүлэхээр зэхэж байна.
Монгол Улсад 30 орчим жил тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулж байгаа, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг анхлан нэвтрүүлэгчдийн нэг Мобиком корпорацийн ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал, Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүн Кожи Курушимагаас гадаадын хөрөнгө оруулалтын ач холбогдлын талаар зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Одоогоос 28 жилийн өмнө Монголын Ньюком групп, Японы Сүмитомо, KDDI группын хөрөнгө оруулалтаар Мобиком корпораци ХХК-ийг үүсгэн байгуулж, Монголын анхны үүрэн холбооны үйлчилгээг эхлүүлж байсан. Мобиком бол гадаадын хөрөнгө оруулалтын жишиг болохуйц баялаг түүхтэй том компани. Та гадаадын хөрөнгө оруулалтын ач холбогдлыг хэрхэн хардаг вэ. Компанийнхаа жишээн дээр дэлгэрэнгүй танилцуулбал?
-Мобиком компани 28 дахь жилдээ гадаадын хөрөнгө оруулалт татаж, амжилттай ажиллаж байна. Манай компани зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн 1996 онд Монголд үүрэн холбооны компани байгаагүй, технологийн туршлага бага байсан. Энэ нь зах зээлээ олоход давуу тал болсон. Гэхдээ Монголд нэвтрүүлсэн үйлчилгээ гаднын улс орнуудад аль хэдийнэ нэвтэрсэн байсан. Гаднын хөрөнгө оруулалтын давуу тал нь технологи дээр хамгийн түрүүнд мэдрэгдсэн болов уу. Мобикомын үйл ажиллагааг дагаад дэлхийн шинэ технологи, үүрэн холбооны бүтээгдэхүүний талаар мэдлэг, туршлага Монголд нэвтэрсэн гэж хардаг.
Мөн Мобиком компанийн сүүлийн 28 жилийн түүхийг харахад хэрэглэгчийн сэтгэлгээг дэлхийн хэмжээнд хүргэж өөрчлөхөд тусалж байна. Монгол Улс бол далайд гарцгүй, хоёр том гүрнээр хүрээлэгдсэн маш өвөрмөц байршилтай. Харин технологийн дэвшил нь хоёр хөршөөр хязгаарлахгүйгээр хөгжих боломжийг олгож байна гэж хардаг. Өнөө үед мэдээллийн технологи маш хямд, олон газар байдаг болсон болохоор бид дэлхийтэй хөл нийлүүлэн оршин тогтнох хэрэгтэй. Нөгөө талд Монголын бизнес эрхлэгчид дэлхийн компаниудтай, дэлхийн зах зээлтэй харилцаж чадаж байгаа нь өөрөө дэлхийн стандартчилал Монголд нэвтэрч байгааг харуулж байна.
Мэдээж Мобикомын хувьцаа эзэмшигчид Япон учраас бид Японы ажиллах арга барил, соёл, сайн жишиг, бизнес болон мэргэжлийн ёс зүй, зарчмыг Монголд нэвтрүүлэхийг хичээж, энэ чиглэлд илүү анхаардаг.
-Танай компани гадаадын хөрөнгө оруулалттай болсноор шууд болон шууд бусаар ямар үр өгөөж хүртэж, олж авсан бэ?
-Мобиком бол Япон, Монголын хамтарсан компани. Дотоодын зах зээлээс шууд хөрөнгө оруулалт орж ирэхийн нэг давуу тал нь Монголд хэрхэн хэрэгжиж байгааг эдгээр түншүүд мэддэг байхад оршино гэж бодож байна. Улс орон бүр өөрийн гэсэн өвөрмөц экосистемтэй бас бизнес хийх арга замтай. Гадаадын компаниудад заримдаа тухайн улсад хэрхэн үр дүнтэй ажиллах туршлага, ноу-хау байдаггүй. Харин Японы хөрөнгө оруулагчдын манай компанид авчирсан гол зүйл нь дэлхийн жишиг. Тиймээс бид дотоод, гадаад сайн жишгээ үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж, зах зээлд хэрхэн тогтвортой ажиллаж, амьдрах вэ гэдэг арга замаа эрэлхийлж ажиллаж байна.
-Танд Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн төсөлд оруулах ямар нэгэн санал, зөвлөмж байгаа болов уу?
-Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн төсөл Мобикомын бизнест тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж байгаа. Ер нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай, дотоодын хөрөнгө оруулалттай байх ямар ч хамаагүй. Гол нь салбар бүрд шударга өрсөлдөөн бий болгох хэрэгтэй. Салбар бүр өөр өөрийн гэсэн онцлогтой. Гэхдээ бодлого барьж байгаа яам, төр засгийн бодлогоос их зүйл шалтгаалдаг гэж боддог.
Ер нь гадаадын хөрөнгө оруулалт Монголын зах зээлийг ямар түвшинд хүргэх, түүнд хүргэхийн тулд хэн, хэрхэн тусалж чадах вэ гэдгээс гадна Монголын дотоодын бизнес эрхлэгчид хэрхэн хөрөнгө оруулалт татаж хөгжих вэ, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт Монголд орж ирсний дараа хэрхэн шударга өрсөлдөөн бий болгох вэ зэрэгт оновчтой хариултыг хуульдаа тусгах энэ хуулийн төслийн хамгийн чухал хэсэг гэж бодож байна.
