-“Сибирийн хүч-2” хоолой Монголд “гацаж” байна-

Монгол Улсын Засгийн газар ОХУ-ыг нутаг дэвсгэрээр нь дамжуулан Хятадтай холбосон байгалийн хийн хоолойг ойрын дөрвөн жилийн төлөвлөгөөндөө тусгаагүй нь мега төсөл зогсонги байдалд орж болзошгүйг харуулж байна гэж дэлхий нөлөө бүхий хэвлэл болох Radio Liberty мэдээлжээ.

Монголын шинэ эвслийн Засгийн газар наймдугаар  сарын 16-ны өдөр дөрвөн жилийн үй ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрөө УИХ-д өргөн барьж, хэлэлцүүлж байна. Хоёр хөршийнхөө нутгаар дамжуулан 2594 км урт хийн хоолой тавих төслийг мөрийн хөтөлбөртөө тусгаагүйгээс харвал амбийцтай мега төсөл ирэх дөрвөн жилд  баригдаж эхэлнэ гэж бодохгүй байгаагийн илрэл юм. Эрчим хүчний төслийн дийлэнх хэсгийг Бээжин, Москва хоёр тохирох ч Монгол Улс барилга угсралт, дамжуулах төлбөрийн хэлэлцээрт оролцох шаардлагатай билээ.

Хятадын үндэсний нефтийн корпорац, Газпром хоёрын хамтарсан төсөл болох “Сибирийн хүч-2”-ыг барихад дор хаяж таван жил шаардагдах бөгөөд баруун Сибирийн Ямал хойгийн асар их нөөцөөс  Хятад руу  хий нийлүүлэх юм. Эдгээр нөөцийн дийлэнх хэсгийг анх Европын холбоонд худалдах зорилготой байсан ч Орос Украины дайн нь Москваг дэлхийн хамгийн том байгалийн хийн хэрэглэгч Хятадаас шинэ зах зээл хайхад хүргэсэн. Гэхдээ Бээжинд одоогоор шинэ хоолой тавихыг зөвшөөрөх ямар ч сонирхол байхгүй бөгөөд Хятад, Оросын хооронд үнэ, нийлүүлэлтийн түвшний талаар маргаан, ширүүн хэлэлцээ үргэлжилсээр байна. Өнгөрсөн зургаадугаар сард "Financial Times" сонин "энэ асуудлыг сайн мэддэг хүмүүс"-ээс иш татан Хятадын үндэслэлгүй шаардлагын улмаас яриа хэлэлцээ зогссон гэж мэдээлсэн.  Зарим шинжээч Монгол Улсын Засгийн газрын  шийдвэрийг хийн хоолой бүтэлгүйтсэний  дохио гэж харж байна.

Москва дахь Эдийн засгийн дээд сургуулийн зочин багш, Хятадын мэргэжилтэн Алексей Чигадаев "Төслийг дуусгасан гэж зарлахад эрт байна, гэхдээ орхигдуулсан нь томоохон сорилтууд байгаа гэдгийг харуулж байна" гэжээ.

Түүнчлэн Газпром ийм ээдрээтэй бизнесийг хариуцаж чадах эсэх нь эргэлзээтэй хэвээр байна. Хятадын хойд хэсэгт хий авчрах байгалийн хийн хоолой нь мөн тодорхойгүй, учир нь Хятад улс сэргээгдэх эрчим хүч рүү шилжиж байгаагаас гадна Бээжин аль нэг экспортлогчоос хэт хараат байхаас зайлсхийхийг хичээж буй. Атлантын зөвлөлийн ахлах ажилтан Жозеф Вебстер "Хойд Хятадын шингэрүүлсэн байгалийн хийн (LNG) зах зээлд нэвтрэх боломж өргөжиж байгаа бөгөөд дэлхийн LNG зах зээл хэт их нийлүүлэлттэй хэвээр байх болно" гэжээ.

Хийн хоолой яагаад чухал вэ

"Сибирийн хүч-2" шиг өргөн цар хүрээтэй төслийн гэрээ байгуулах нь үнэхээр төвөгтэй боловч Хятад улс илүү сайн хөзөр барьж байна. Бээжинд  хямд хий авах өөр хувилбар бий. Ши Жиньпин мөн Туркмений хийг Хятадад авчрах дөрөв дэх шугам болох D шугамыг барихад дэмжлэг үзүүлэхээ санал болгосон. Чигадаевын тайлбарласнаар Туркмений хоолой нь хэд хэдэн  давуу талтай байна. Тэрбээр "Оросын шугамаас хамаагүй богино байх бөгөөд барилгын ажлыг хөрөнгө оруулалт, барилгын явц, үйл ажиллагаа зэргийг  бүхэлд нь Хятад хянах болно" гэжээ.  

"D шугам нь Хятадын өмнөд хэсэгт хий нийлүүлнэ гэж үзэж байгаа бөгөөд Америк, Австралийн шингэрүүлсэн байгалийн хий (LNG)-тай өрсөлдөх магадлал өндөр. Гэвч D ​​шугам болон Сибирийн эрчим хүч-2-ын чиглэл хараахан эцэслэгдээгүй байна. Бүх зүйл өөрчлөгдөж магадгүй.