Америкийн Нэгдсэн Улсын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэгийн урилгаар Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийж байна. Ноён Энтони Блинкен өнөө өглөө Улаанбаатарт газардаж, үдээс өмнө угтан авах ёслолын ажиллагаа Гадаад харилцааны яаманд боллоо.
Ёслолын дараа АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен, Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг нар хэлэлцээ хийж, хамтарсан мэдэгдэл хийлээ.
Монгол Улс англи хэлийг хоёр дахь гадаад хэл болгосонтой холбоотойгоор АНУ Монгол Улсад англи хэлний сургалтын төв байгуулахаар болсон шийдвэрээ айлчлалын үеэр дуулгалаа. Энэ чиглэлд тодорхой хэмжээний хөрөнгө оруулж, багш нарыг сургах, чадавхжуулах, мэргэжил дээшлүүлэх асуудлыг ярилцаж тохирлоо.
Б.Батцэцэг:
Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг: Эрхэм хүндэт АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен таныг миний урилгыг хүлээн авч, Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийж байгаад талархлаа. Энэхүү айлчлал нь миний бие АНУ-д айлчилж, стратегийн яриа хэлэлцээ хийснээс хойш 7 хоногийн дараа болж байна. Мөн Гадаад харилцааны сайдаар улиран томилогдсоны дараа хүлээн авч байгаа анхны айлчлал болж байгааг тодотгохыг хүсч байна.
АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен манай улсад хийж буй айлчлал цаашдын хоёр улсын харилцааг хөгжүүлж, шинэ шатанд гаргахад чухал хувь нэмэртэй юм. Бид сая албан ёсны хэлэлцээ хийж, Монгол Улс, АНУ-ын стратегийн гуравдагч хөршийн түншлэлийг бататган бэхжүүлэх, хамтын ажиллагааг харилцан ашигтай, хөрөнгө оруулалтыг бүхий л салбарт гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх боломжийн талаар бодитой зүйлсийг ярьсан. Бүс нутаг, олон улсын харилцан сонирхсон асуудлаар дэлгэрэнгүй санал солилцлоо.
Монгол Улс, АНУ-ын харилцаа 1987 онд дипломат харилцаа тогтоосноос хойш 37 жилийн турш эрчимтэй хөгжиж байна. Ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөг эрхэмлэсэн нийтлэг үнэт зүйлс болон энх тайван тогтвортой байдал, хөгжил дэвшлийг цогцлоох хамтын ашиг сонирхолдоо тууштай байгаагийн тод илэрхийлэл болж харилцаа өргөжиж байна.
Монгол Улсын гуравдагч хөршийн бодлогод АНУ тэргүүлэх байр суурь эзэлдэг. Энэ хүрээнд манай хоёр орны улс төрийн харилцаа болон хоёр, гурван талт яриа хэлэлцээгээр улам бүр бэхжиж, бүс нутаг олон улсын давцанд хамтын ажиллагаа гүнзгийрч, АНУ нь Монгол Улсын дотны анд, стратегийн түнш болоод байна. Манай хоёр улсын харилцаа түүхэндээ оргил үедээ хүрээд байгааг тэмдэглэн хэлэхэд таатай байна.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд 2023 оны наймдугаар сард АНУ-д албан ёсны айлчлал хийсэн. Энэ айлчлалын үр дүнгээр Монгол Улс, АНУ нь стратегийн гуравдагч хөршийн түншлэлийн тухай хамтарсан мэдэгдэл гаргаж, хоёр улсын харилцаанд өнгөрсөн хугацаанд хүрсэн ололт амжилтаа тэмдэглэж, цаашдын хамтын ажиллагааны хэтийн төлөв зорилтуудаа тодорхойлсон. Цаашид стратегийн гуравдагч хөршийн түншлэлийн тухай үзэл баримтлалын дагуу бэхжүүлэн, хөгжүүлэх хүсэлтэй байгаагаа Монгол Улсын нэрийн өмнөөс илэрхийлж байна.
Стратегийн гуравдагч хөршийн түншлэлийн тухай баримт бичгийн Эдийн засгийн хамтын ажиллагааны замын зураглалд тусгасан хоёр улсын худалдаа эдийн засгийн харилцааг өргөжүүлж, нэмэгдүүлэх, Америкийн хөрөнгө оруулалтыг Монгол Улсад татах хамтын зорилтоо урагшуулахад АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн даргын айлчлал чухал ач холбогдолтой. Монгол Улс хөрөнгө оруулалтын орчныг улам сайжруулснаар АНУ-ын олон компани, ААН Монгол Улсад хөрөнгө оруулахад бэлэн байгааг Төрийн нарийн бичгийн даргаар дамжуулан мэдэгдсэн байна.
Мөн энэ удаагийн айлчлалын дүнд, Монгол Улс англи хэлийг хоёр дахь гадаад хэл болгосонтой холбоотойгоор АНУ Монгол Улсад англи хэлний сургалтын төв байгуулахаар болсон шийдвэрээ дуулгалаа. Энэ чиглэлд тодорхой хэмжээний хөрөнгө оруулж, багш нарыг сургах, чадавхжуулах, мэргэжил дээшлүүлэх асуудлыг ярилцаж тохирлоо.
Хоёр улсын хооронд шууд нислэг эхлүүлэх, эрчим хүчний яриа хэлэлцээг энэ онд багтаан Улаанбаатар хотноо зохион байгуулах, хоёр улсын хооронд 2020 онд байгуулсан хүүхэд хамгааллын түншлэлийн компакт гэрээг сунгах зэрэг асуудлаар тохиролцоонд хүрлээ.
Сайн засаглал, хууль дээдлэх ёс, шударга ёс, авлигатай тэмцэх болон хүний эрхий суурь зарчмуудыг дэмжиж ажиллах болно. АНУ-аас хүүхэд хамгааллын чиглэлд 1 сая долларын дэмжлэг үзүүлэх болно.
Энтони Блинкен
АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен: Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг биднийг халуун дотноор хүлээн авсанд баярлалаа. Бид долоо хоногийн өмнө Вашингтон хотод ярьж хэлэлцсэн асуудлаа Монголд ирж үргэлжлүүлэн ярьсандаа баяртай. Миний энэ удаагийн айлчлал Лаос, Вьетнам, Япон, Филиппин, Сингапурын дараа хийгдэж байгаа бөгөөд Энэхтэг Номхон далай бүсэд хийгдэж байгаа 18 дахь айлчлал юм. Би энд ирсэн явдал нь Ерөнхийлөгч Байден "бидний хамтын ирээдүй энэ бүсэд бичигдэнэ" гэж хэлсэнтэй холбоотой. Энэ бүс бол нээлттэй, алсын хараатай, чөлөөтэй, аюулгүй гэсэн нийтлэг ашиг сонирхолтой. Монгол Улс бол энэ бүсийн төв юм.
АНУ нь Монгол Улсын гуравдагч хөрш гэдгээрээ бахархдаг бөгөөд нийтлэг үнэт зүйлс, ашиг сонирхлоороо нэгддэг. Өнөөдөр манай хоёр улс бүх талын харилцаагаар илүү нягт болж байна.
Бид эдийн засгийн тэсвэртэй байдал болон хүний хөгжлийг дэмжих чиглэлээр хамтран ажиллах болно. Эдийн засгийн замын зураглалын дагуу нийлүүлэлтийн сүлжээний хамааралтай байдлыг бууруулах, ажлын байр шинээр бий болгоход хамтран ажиллана.
АНУ-ын Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа Мянганы сорилтын сангийн компакт гэрээг улам өргөжүүлж, Монгол Улсын ундны усны нөөцийг 80 хувиар нэмэгдүүлж байгаа билээ. Энэ нь бидний харилцаа болон бүс нутгийн хөгжилд томоохон ахиц авчирч буй илрэл юм. Мөн өнгөрсөн жил нээлттэй тендерийн гэрээ байгуулсан бөгөөд энэ нь манай хоёр улсын худалдаа, аялал жуулчлал нэмэгдэнэ гэдэгт итгэж байна.
Мөн Монголын иргэд Монголдоо болон АНУ-д англи хэлийг сурах боломжийг нэмэгдүүлэхийн төлөө ажиллана. Монгол Улсын иргэд англи хэлийг төгс эзэмших санаачилгыг өнөөдөр зарлаж байна. Энэ санаачилгын дагуу ЕБС-иудад англи хэл сурах, их дээд сургуулийн чадавхыг нэмэгдүүлэхэд анхаарч, дэмжих болно. Үндэсний их сургууль дээр англи хэлний тусгай төв байгуулж, Англи, Канад болон Google, Tech Mongolia гэсэн байгууллагуудтай хамтран хэрэгжүүлэх юм. Энэ төслийг монголчууд өөрсдөө удирдан авч явах болно.
АНУ, Монгол Улс бүс нутаг болон олон улсын аюулгүй байдлын тэргүүлэх чиглэл хамтран ажиллаж байна. Монгол Улс Солонгосын хойгт энх тайван тогтоох байдал дээр тууштай байдагт АНУ ямагт талархдаг. Цаашдаа бид нийтлэг үнэт зүйлсээ улам хөгжүүлэх болно. Сайн засаглал, хууль дээдлэх ёс, шударга ёс, авлигатай тэмцэх болон хүний эрхий суурь зарчмуудыг дэмжиж ажиллах болно. Хүний наймааны хохирогч болсон хүүхдүүд болон албадан хөдөлмөр эрхэлж байгаа хүүхдүүдийг хамгаалах чиглэлд хамтран ажиллана. Энэ хүрээнд нийт нэг сая ам.долларыг хүүхэд хамгааллын компакт гэрээгээр өгөх болно.
Америк, Монголын харилцаа өдөр бүр өргөжин тэлж байна гэж онцоллоо.
Төрийн нарийн бичгийн дарга Э.Блинкен айлчлалынхаа үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх болон Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нарт бараалхсанаар айлчлал өндөрлөх юм байна.
