...Монголын малчин Батмөнх тал хээрийг хамарч буй хог хаягдлыг түүж байхдаа уртаар санаа алдана...
Монгол Улс нэг хүнд ногдох хуванцар хог хаягдлын үйлдвэрлэлээр дэлхийд тэргүүлдэг бөгөөд дахин боловсруулах төвлөрсөн хөтөлбөргүй тул 90 орчим хувь нь хогийн цэгт хаягддаг. Батмөнх AFP-д өгсөн ярилцлагадаа “Монголын хойд хэсгийн Булган аймгийн Хишиг-Өндөр суманд амьдардаг ихэнх хүн яг одоогийн байдалдаа л анхаардаг, ирээдүйнхээ талаар огт боддоггүй учраас дуртай газраа хогоо хаядаг” хэмээн ярьжээ.
Хээр хог хаях нь элбэг болсон бөгөөд үүний нэг хэсэг нь бэлчээр газар руу хийсэж, мал иддэг байна. Батмөнхийн үхэр нэг өдөр босч, хөдөлж чадахгүй болж, улмаар үхжээ. Энэ талаар тэрээр ярихдаа "Үхрийн гэдсэнд нь хуванцар борооны цув байсныг олж мэдсэн" хэмээжээ.
Дэлхий даяарх хуванцар бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 20 жилийн дотор хоёр дахин нэмэгдэж, 460 сая тонн болсон бөгөөд хяналтгүй орхивол 40 жилийн дотор гурав дахин өсөх хандлагатай байна. Зөвхөн есөн хувийг нь дахин боловсруулдаг бөгөөд Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын мэдээлснээр дэлхийн дулааралд үзүүлэх хувь нэмэр 2060 он гэхэд хоёр дахин нэмэгдэхээр байгаа аж.
Орон нутгийн "Эко сум" ТББ нь 2018 оноос хойш малчид болон хүмүүсийг орон нутгийн хог хаягдлыг түүж, боловсруулахад уриалан, дахин боловсруулах анхны байгууламжуудын нэгийг бий болгоод байна. Европын холбооноос хэсэгчлэн санхүүжүүлж, Хишиг-Өндөрийг Монголын анхны “хог хаягдалгүй” бүс болгохоор зорьж байна.
Наранбатын хувьд хамт олонтойгоо хамт хог хаягдлыг өөрсдөө авчирч чадахгүй байгаа хүмүүсээс хог цуглуулахаар гарснаар өдөр эхэлдэг. Дараа нь хуванцарыг дахин ашиглаж болох, болохгүй гэж ялгадаг. Дараа нь хуванцарыг нэг тонн жинтэй шоо болгон шахаж, ачааны машинд байрлуулж, нийслэл Улаанбаатарт аваачиж боловсруулдаг. 58 настай малчин Батмөнх ч туслахаар шийдсэн бөгөөд долоо хоног бүр морьтойгоо хээрээс хог түүж, Эко сум руу хүргэж өгдөг болжээ.
Дэлхийн хуванцар бохирдлыг шийдвэрлэх дэлхийн анхны гэрээ байгуулах тухай НҮБ-ын тэргүүлсэн дөрөв дэх хэлэлцээ Канад улсад дөрөвдүгээр сард болсон. Хэлэлцээрийг арваннэгдүгээр сард Өмнөд Солонгост дуусгахаар төлөвлөж байгаа ч хуванцар үйлдвэрлэлийг хязгаарлах нь төсөлд тусгагдаагүй бөгөөд гол асуудал хэвээр байна. Гэвч Батмөнх дэлхийг илүү сайн газар болгоход хүн бүр үүрэг гүйцэтгэх ёстой гэж үзэж байгаагаа хэлэв. "Биднийг амьтнаас ялгаж салгадаг зүйл бол бидний ухаалаг байдал. Энэ дэлхий дээр амьдарч байгаа хүмүүс бид бүгдээрээ эх дэлхийгээ халамжлах үүрэг хариуцлагыг хүлээх ёстой" гэв.
