Монголын төмөр зам ТӨХК-аас 2023 онд хийх бүтээн байгуулалтаа танилцууллаа. 

Засгийн газрын тогтоолын дагуу Монголын төмөр зам ТӨХК концессоор Чойбалсан-Хөөт-Бичигт чиглэлийн 420 км /зүүн босоо/, Арцсуурь-Нарийнсухайт-Шивээхүрэн чиглэлийн 1300км /баруун босоо/ замыг гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчтай хамтран барихаар болсон. Тэгвэл баруун болон зүүн босоо чиглэлийн замыг барих хөрөнгө оруулагчийг сонгон шалгаруулж, энэ онд зарим хэсгийг ашиглалтад оруулах аж.  

Шинэ төмөр замуудыг барихдаа эхлээд боомтын холболтын төмөр замыг барина 

Монголчууд дотооддоо төмөр зам бариад тэр нь БНХАУ-ын хил дээр очоод гацдаг тохиолдол бий. Тухайлбал, бид дотооддоо Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн төмөр замаа амжилттай барьсан ч Ханги-Мандал боомтыг холбох төмөр замыг бариагүйгээс түүхий эдээ төмөр замаар шууд гаргаж чадахгүй байна. Үүнтэй адил нэг жишээ нь, Гашуунсухайт-Ганцмод боомтыг холбох төмөр зам болоод байгаа юм.  

Тэгвэл шинээр барих төмөр замууд буюу баруун, зүүн босоо төмөр зам дээр ийм явдлыг давтахгүй аж. Ингэхийн тулд шинэ төмөр зам барихдаа эхлээд Монгол-Хятадын хил хоорондын холболтын төмөр замыг эхэлж барина гэж Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн захирал П.Ганхүү мэдэгдлээ. 

Тодруулбал, зүүн босоо төмөр замыг барихдаа Монголын талын Бичигт, Хятадын талын Зүүнхатавч боомтыг, баруун босоо төмөр замыг барихдаа Монголын талын Шивээхүрэн Хятадын талын Сэхээ боомтыг төмөр замаар холбоно. Уг ажил эхэлсэн бөгөөд энэ оны долдугаар сард барьж дуусгах төлөвлөгөөтэй байна. 

Энэ талаар Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн захирал П.Ганхүү “БНХАУ-ын талтай Холболтын төмөр замын хэлэлцээ хийхэд Монголын төмөр зам ТӨХК ажиллана. Бид эхлээд боомтынхоо төмөр замыг барина. Бичигт-Зүүнхатавч дээр долоон км төмөр зам барина. Дотроо өргөн, нарийн царигтай аль аль нь баригдана. Шивээхүрэн-Сэхээ дээр 13 км төмөр зам барина. Хэлэлцээ үргэлжилж байна.  

Боомтуудын төмөр замын ТЭЗҮ-ийг Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн баг боловсруулна. Бид өөрсдөө ТЭЗҮ-ээ гаргана гэсэн үг. Хоёр боомтын төмөр замыг БНХАУ-ын талтай тохирч, холбоод долдугаар сард тээврээ эхлүүлнэ гэсэн том зорилго тавьсан. Мэдээж энэ ажил дан ганц биднээс шалтгаалахгүй. Тээвэр хийхдээ хил дээр автомашинаар аваачаад, цааш нь төмөр замаар гаргана. Ингээд 2023 он дуустал 250-300 мянган тонн ачаа тээвэрлэнэ.  

Боомтын төмөр замууд баригдахтай зэрэгцэн дотоодын төмөр зам барих ажлаа эхлүүлнэ. Зүүн босоо төмөр замын тухайд, Бичигтээс Хөөт чиглэлд 100 км-ийг энэ ондоо барина. Баруун босоо төмөр замын тухайд, Шивээхүрэнгээс Шинэжинст рүү 300 км-ийг барих төлөвлөгөөтэй байна. Боомтын төмөр замд хөрөнгө оруулах, хамтрах компани сонгогдсон. Зүүн босоо төмөр замын холболтын төмөр замыг “East Railroad Consortium” гэх компани барина. Баруун босоо төмөр замын холболтын төмөр замыг Өсөх зоос ХХК, Эс Жи Эс ХХК, МАК ХХК тэргүүтэй таван компани нэгдэж байгуулсан Нарийнсухайтын төмөр зам ХХК барина. Тэд өөрсдөө хөрөнгөө оруулна, манайх хяналт болон тээврийн үйл ажиллагааг хариуцна. Боомтын төмөр замын бүтээн байгуулалт тус бүр 40-50 сая доллар байх юм” гэлээ.  

Баруун босоо төмөр зам баруун бүсийн ордуудаас экспорт хийнэ 

Баруун босоо төмөр замаар дотоодын ачаагаа эскпортод гаргана. Тодруулбал, Шивээхүрэнгээс 300 км-т Баянхонгор аймгийн Шинэжинст сум орчимд коксжих нүүрсний орд бий. Эндээс нүүрс экспортолно. Цаашлаад Говь-Алтай аймгийн Гантигийн ордыг холбох аж.

Энэ талаар Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн захирал П.Ганхүү “Баруун бүсэд 10 гаруй томоохон орд бий. Баруун босоо төмөр замаар энэ ордуудаас олборлох түүхий эдийг экспортолно. Кизилийн нүүрсний ордоос нүүрс зөөнө гэж яригдаад байгаа. Кизилийн нүүрсний ордоос ачаа зөөх сонирхол, яриа хөөрөө олон жил яригдсан.  Эхний ээлжинд дотоодын ачаагаа зөөж, экспортолно. Баруун босоо төмөр зам 15-20 сая тоннын хүчин чадалтай. Өртөө зөрлөгийг нь нэмээд байвал 30 сая тонн болох боломжтой” гэж тайрбарлалаа.  

Зүүн босоо төмөр замаар транзит тээвэр хийнэ  

Зүүн босоо төмөр замын талаар Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн захирал П.Ганхүү ингэж ярилаа.  

Зүүн босоо чиглэлийн төмөр замаар эрчим хүчний нүүрс, цайр, төмрийн хүдэр зэрэг дотоодын ачааг тээвэрлэнэ. Үүнээс гадна транзит ачааг тээвэрлэх нь ашигтай. Манай улсын зүүн хойд талд байрлах Эрээнцав боомт, ОХУ-ын талын Соловьевск боомтын хооронд 1939 онд барьж байсан төмөр зам бий. Энэ замыг ОХУ-ын тал сайжруулна. ОХУ-аас БНХАУ руу явж буй урсгал ачаалал ихтэй, хязгаартаа байна. Тиймээс бид зүүн босоо төмөр замыг ашиглалтад оруулснаар манай улсаар дамжих ОХУ-аас БНХАУ руу чиглэсэн ачаа тээвэр багадаа 10 сая тоннд хүрнэ гэж ОХУ-аас талаас бидэнд хэлсэн. Харин БНХАУ-ын тал энэ замаар ОХУ, цаашлаад Европ руу ачаагаа гаргах сонирхолтой байна. Энэ маш чухал төмөр зам. Зөвхөн манай улсын сонирхол бус хоёр хөрш ч энэ замыг богино хугацаанд ашиглалтад оруулах шаардлагатай гэж үзэж байна гэдгийг онцолсон юм.  

Монголын төмөр зам ТӨХК 2022 онд дараах гүйцэтгэлтэй ажиллажээ. 

-Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр замаар 729.2 тонн ачаа тээвэрлэв.