Австралийн Засгийн газрын тэтгэлгээр тус улсын Квинсландын Их Сургуульд мастерын зэргээ хамгаалсан М.Мөнхжаргалтай тэтгэлэгт хэрхэн бэлдэж, тэнцсэн туршлагын талаар ярилцлаа.
-Та Австралийн Засгийн газрын тэтгэлэгт хэрхэн хамрагдаж, ямар чиглэлээр суралцсан бэ?
-Би өмнө Австралийн Засгийн газрын тэтгэлэгт хөтөлбөрт хоёр удаа өргөдөл гаргаж байсан. Эхний удаад тэнцээгүй боловч 2018 онд дахин өрсөлдөж, тэнцсэн бөгөөд Квинсландын Их Сургуулийн Байгаль орчны менежментийн чиглэлээр хоёр жилийн магистрын хөтөлбөрийг сонгон суралцсан. Өнгөрөгч оны сүүлээр буюу өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард сургуулиа төгслөө.
-Тус тэтгэлэгт хөтөлбөрийн онцлог, давуу тал юу вэ?
-Австралийн Засгийн газрын тэтгэлэгт хөтөлбөр маш олон давуу талтай. Тус тэтгэлгийн талаарх мэдээллийг сошиалд нээлттэй хүргэдэг. Анх энэ хөтөлбөрийн тухай арваад жилийн өмнө сонсож байсан. Бусад тэтгэлэгтэй харьцуулахад насны хязгаар заадаггүй, хөдөө орон нутгийн хөгжлийг дэмжихэд тэгш анхаардаг ба хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд хамрагдахад нэмэлт дэмжлэг үзүүлдэг юм. Түүнчлэн, тэтгэлэгт хамрагдсан оюутнуудыг Австрали руу явахаас өмнө академик сургалтад хамруулж, тухайн орны их сургуульд нэг сарын сургалтад хамрах боломжийг олгодог. Энэ төрлийн дэмжлэг нь суралцах үеэр, төгссөн хойно ч тасралтгүй үргэлжилнэ.
Харин санхүүгийн хувьд сургалтын бүрэн төлбөр, ирэх, очих тасалбар, суурьших зардал, сар бүрийн амьжиргааны тэтгэмж, эрүүл мэндийн даатгал гээд суралцахад шаардлагатай бүхий л зардлыг төлдгөөрөө онцлогтой. Мөн Австралийн хувьд оюутан өөрийн гэр бүлээрээ авчрахыг дэмждэг юм. Мөн гэр бүлийн хүн нь бүтэн цагаар ажил хийх, оюутан хагас цагаар ажиллах боломжтой. Засгийн газрын тэтгэлэгт оюутан учраас хүүхдээ улсын сургуульд төлбөргүй хамруулдаг бөгөөд цэцэрлэгийн төлбөрийн 80 хүртэлх хувиар хөнгөлдөг зэрэг дурдаад байвал олон давуу талыг нэрлэж болно.
-Та энэхүү тэтгэлэгт тэнцэхийн тулд өөрийгөө хэрхэн бэлдсэн бэ. Сонгон шалгаруулалтын үйл явцаас сонирхуулна уу?
-Тэтгэлгийн сонгон шалгаруулалт хоёр үе шаттай. Эхний шатанд эссэ бичиж, холбогдох бичиг баримтаа бүрдүүлэн цахим өргөдөл гаргадаг. Англи хэлний зохих шаардлагатай оноо авсан байхыг шаардана. Энэ шатнаас шалгарсан хүмүүс ярилцлагын шатанд уригдах болно.
Би анх удаа өргөдөл гаргахдаа IELTS-ийн шалгалтдаа түлхүү бэлдэн, бусад материалаа бэлтгэхэд хангалттай цаг гаргаж амжаагүй. Ингээд ярилцлагад орсон боловч тэнцээгүй юм. Иймээс дараагийн жилдээ илүү бэлтгэлтэй өрсөлдсөн. Ер нь Австралийн Засгийн газрын тэтгэлэг нэр хүндтэй, үр өгөөж ихтэй учраас жил бүр өргөдөл гаргагчдын тоо ихсэж байна. Иймээс гол анхаарах зүйл нь мэргэжлээ зөв сонгох чухал. Учир нь, хүн үнэхээр хүсч, сонирхож байгаа мэргэжлийнхээ талаар эссэ бичих, асуултад хариулахад хялбар болдог. Шалгаруулалтын аль ч шатанд та яагаад энэ мэргэжлийг сонгосон, энэ чиглэлээр илүү ихийг сурч мэдээд юу хийх хүсэл эрмэлзэлтэй байгааг асуудаг. Тиймээс мэргэжлээ зөв сонгосон тохиолдолд өөрийгөө илүү тодорхой илэрхийлж, бусдаас ялгарч тэнцэх магадлал ихсэх болно.
-Энэхүү хөтөлбөрт хамрагдсанаар танд ямар боломжууд нээгдсэн бэ. Түүнчлэн анх тэнцсэн мэдээг сонсоод хэр догдолж байв. Сургууль сонголт дээрээ юунд түлхүү анхаарсан бэ?
-Миний хувьд экологич, байгаль хамгааллын биологич мэргэжилтэй. Байгаль хамгааллын чиглэлээр арваад ажилласан. Иймд өөрийн ажил, хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрийн хүрээнд маш олон чиглэлээр хөрвөж ажиллах хэрэгцээ шаардлага тулгардаг. Хөтөлбөрт тэнцсэнээр өөрийн мэдлэг, мэргэжлийн ур чадвараа дээшлүүлэх гайхалтай боломж бүрдсэн.
Анх тэтгэлэгт тэнцсэнээ сонсоод маш их баярласан. Манай гэр бүлийнхэн, аав ээж, найз нөхөд, хамт олон бараг надаас илүү догдолж хүлээж авсан. Манайх ам бүл тавуулаа. Бага сургуулийн насны гурван хүүхэдтэй. Иймээс би өөрийн сонгосон мэргэжлийн чиглэлээр хамгийн сайн их сургуулийг сонгохоос гадна гэр бүлээрээ амьдрахад, хүүхдүүдээ сургахад хамгийн таатай орчныг сонгох хэрэгтэй болсон. Олон талаас нь судалсны үндсэн дээр Брисбэн хотын Квинсландын их сургуулийг сонгосон нь оновчтой сонголт болж чадсан даа.
-Австрали улсын боловсролын системийн онцлог нь юу вэ?
-Австралийн боловсролын систем аль ч шатандаа бие даан суралцах, аливаад шүүмжлэлт сэтгэлгээгээр хандах, үзэл бодлоор чөлөөтэй, нээлттэй илэрхийлдэг иргэнийг бэлтгэхэд чиглэсэн байдаг. Танхимын сургалтаар өгсөн мэдээлэлд баригдалгүй өөрөө бие даан суралцах, цагаа зохицуулах, олон орны оюутнуудтай хамтран баг болж ажиллахад сургадаг юм. Гэхдээ үүнийг ямар ч багш шахаж тулгахгүй. Их сургуулийнхаа стандартыг хангаж, хөтөлбөрөө амжилттай дүүргэхийн тулд эдгээр чадварыг эзэмшсэн байхаас өөр аргагүй. Их сургуулийн хувьд суралцах орчныг маш сайн бүрдүүлсэн, сургалтын орчныг тасралтгүй сайжруулж, багшлах боловсон хүчин, техник технологио үргэлж шинэчилж байдаг нь гайхмаар. Гол нь оюутнаас ирсэн санал шүүмжлэлийг бага гэлтгүй хүлээн авдаг. Мөн цар тахлын үеэр танхимын сургалтыг цахим сургалт руу шилжихэд хэд хоног л зарцуулсан. Миний хувьд хамгийн сонирхолтой санагдсан нь багш, оюутнуудыг эрүүл мэнд, тэр тусмаа сэтгэлзүйн эрүүл мэндэд онцгой анхаарч дэмждэг.
-Одоогоор Австралийн тэтгэлэгт хөтөлбөрийн сонгон шалгаруулалт зарласан байна. Та энэхүү тэтгэлгийн талаар сонирхон буй залууст зөвлөгөө өгнө үү. Юунд хамгийн их анхаарах хэрэгтэй гэж бол?
-Хүмүүс ихэнхдээ хоёр зүйлийг сонирхож асуудаг. Үүнд “IELTS-ийн оноогоо яаж авах вэ, та эссэгээ яаж бичээд тэтгэлэг авсан бэ” гэж их асуудаг. IELTS-ийн шалгалтын оноо мэдээж чухал, гэхдээ өндөр оноо аваад тэтгэлэгт тэнцэнэ гэсэн үг биш. Энэ бол тэтгэлэгт өргөдөл гаргахад харах шалгуураас гадна сургуульд элсэн ороход тавигдах шаардлагын л нэг юм. Хэлний шалгалтын оноогоо эртхэн авсан байхад эссэндээ гол анхаарлаа хандуулахад амар болдог. Эссэнд байгаа тодорхой хэдэн асуултад маш сайн бодож, ямар ч хүн уншсан таны хүсэл эрмэлзэл хэлж байгаа санааг шууд ойлгохоор бичих нь чухал. Дахин хэлэхэд мэргэжил сонголтоо зөв хийсэн байхад, энэ талаараа бичих, ярилцлага өгөхөд хялбар болдог. Мөн Австралийн Засгийн газрын тэтгэлэгт хөтөлбөрийн албан ёсны цахим хуудаснаас зөв мэдээлэл авах хэрэгтэй гэж зөвлөмөөр байна. Ялангуяа эхний шатны материал бүрдүүлэлтэд хүмүүс хайнга хандан тэнцэхгүй байх тохиолдол олон байдаг. Нэг ч зүйлийг марталгүй сайн бэлдэж, хамгийн нэр хүндтэй тэтгэлэг хүртэж мөрөөдөлдөө хүрээрэй гэж хэлмээр байна.
