“Зүүнбаян рефайнери” компани Туул голын эрэг дагуух хэдэн мянган бургасыг нэлэнхүйд нь хядаж, зөвшөөрөлгүйгээр барилга барьж байна гэх мэдээлэл олон нийтэд тархаад байгаа билээ. Үүнтэй холбоотой асуудлаар “Зүүнбаян рефайнери” компанийн захирал О.Сайнбаяртай ярилцлаа.
-Их Тэнгэрийн амны наахна, “Маршал”-ын гүүрний зүүн хэсэгт баригдаж байгаа барилга танай компанийн захиалгаар баригдаж байгаа юм билээ. Тухайн барилга ямар зориулалтын барилга вэ. Аялал жуулчлалын цогцолбор гэж сонссон үнэн үү?
-Санаа нийлсэн хэдэн залуус нэгдэж, Монгол Улсдаа томоохон бүтээн байгуулалт хийх зориг шулуудсан. Ингээд дэлхийн жишигт нийцсэн аялал жуулчлалын цогцолбор барья гэдэг санааг цаасан дээр буулгаж, төсөл болгосон нь “Их тэнгэр” төсөл юм. Цогцолборын барилга баригдаж буй талбайн 30 хувь нь барилга, 70 хувь нь ногоон байгууламжтай. Нийслэлийн иргэд болон гаднаас ирсэн жуулчид ая тухтай нөхцөлд амарч, зугаалах зориулалттай учраас тоглоомын талбай, усан оргилуур, бичил нуур, бассейн, үйлчилгээний төв зэргийг байгуулахаар зураг төсөл батлуулсан. Мөн иргэд амарч тухлах, хоноглох байдлаар guest house барихаар төлөвлөсөн юм.
-“Их тэнгэр” аялал жуулчлалын цогцолбор барих төслөө хэзээнээс хэрэгжүүлж, тусгай хамгаалалттай газрыг ашиглах зөвшөөрлийг хэзээ авсан юм бэ?
-“Их тэнгэр” аялал жуулчлалын цогцолбор барих төслийг 2010 онд анх бичиж, эхлүүлж байсан. Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд хамгийн түрүүнд газрын байршлыг зөв сонгох шаардлагатай болсон. Маш олон газар судалж үзсэн. Хамгийн сүүлд нь Их Тэнгэрийн амны ойролцоох газар хамгийн тохиромжтой газар болж таарсан юм. Тухайн газрыг судлаад үзэхэд “Зүүнбаян рефайнери” компани эзэмшдэг болохыг олж мэдсэн. Ингээд газар эзэмшигчийг хайж явсаар тухайн компанийн үүсгэн байгуулагч С.Уламбаяр гэдэг хүнийг олж уулзсан. С.Уламбаяр үүсгэн байгуулагч нь миний төрсөн ахтай хамт армид алба хааж байсан хүн болж таарсан. Тийм учраас ахаараа дамжуулаад С.Уламбаяр гэдэг хүнтэй дахин уулзаж, төслөө танилцуулсан. Тэрээр бидний саналыг сонсч, “Их тэнгэр” төслийг дэмжинэ гэдгээ илэрхийлж, газраа ашиглуулахыг зөвшөөрсөн юм. Бидний төсөл хэрэгжүүлэх дөрвөн га газрыг 2008 оны наймдугаар сарын 8-нд “Зүүнбаян рефайнери” компанид БОАЖ-ын сайдын тушаалаар аялал жуулчлалын чиглэлээр ашиглах зөвшөөрлийг олгосон байдаг.
-Тухайн газрын зөвшөөрлийг 2017 онд БОАЖ-ын сайдын тушаалаар цуцалсан санагдаж байна. Гэсэн хэдий ч өнөөдрийг хүртэл үйл ажиллагаа явуулж байсан гэх мэдээлэл байсан?
-“Их тэнгэр” төслийг эхлүүлэхэд Нийслэлийн Хот төлөвлөлт, ерөнхий төлөвлөгөөний газраас энэ төслийг хэрэгжүүлэхдээ хотын ерөнхий төлөвлөлтийн дагуу зохих стандартыг барьж ажилла гэсэн төлөвлөлтийн даалгавар юм. Техникийн нөхцөлүүдийг журмын дагуу хангасан. Мөн төслийн эскиз зураг, ажлын зураг зэргийг БОАЖЯ-ны Тусгай хамгаалалттай нутгийн удирдлагын газрын дарга Ч.Батсансар болон Нийслэлийн Хот төлөвлөлт, ерөнхий төлөвлөгөөний газрын дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын ерөнхий Архитектор Э.Анар нар баталсан. Тийм учраас барилгын үйл ажиллагааг эхлүүлж байсан юм.
Ингээд барилгын ажил үргэлжлээд явж байтал 2017 оны зургадугаар сарын 20-нд Д.Оюунхорол сайд газар ашиглах эрхийг дуусгавар болго гэсэн тушаал гарсан талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сонссон. Гэвч бидэнд албан ёсоор цуцалж байгаагаа мэдэгдээгүй. Түүнээс хойш цуцалсан тушаал, шийдвэрийг хөөцөлдөж явсаар 2018 оны тавдугаар сарын 8-нд хуулбарыг олж авсан. Энэ хүртэлх хугацаанд албан ёсоор барилгын ажлыг зогсоох шийдвэр ирээгүй учраас барилгын ажлаа үргэлжлүүлж байсан. Хэрвээ бидэнд 2017 оны зургадугаар сард албан ёсны тушаал шийдвэрээ авчирч өгсөн бол бид тухайн үед нь үйл ажиллагаагаа зогсоож, эрхээ сэргээлгэхээр шүүхийн байгууллагад хандах байсан. Гэсэн хэдий ч бид жилийн дараа газар ашиглах зөвшөөрлийг цуцалсан талаарх тушаалын хуулбарыг олж аваад Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд газрын эрхээ сэргээлгэхээр хандсан байгаа.
-Танай компаниас хэрэгжүүлж байгаа төслийг хотын дарга С.Амарсайхантай холбож тайлбарлах нь байдаг. Энэ тал дээр та бодит тайлбарыг өгөх нь зүйтэй байх?
-“Зүүнбаян рефайнери” компанийн үйл ажиллагааг улстөрчид хотын даргатай холбож байгаа юм. Бид “Их тэнгэр” төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд газрыг шилжүүлж авах шаардлагатай болсон. Гэтэл тусгай хамгаалалттай газрыг хувьд шилжүүлдэггүй юм билээ. Тиймээс бид төслөө “Зүүнбаян рефайнери” компанийн нэр дээр явуулахаар болж, үүсгэн байгуулагч С.Уламбаяраас компанийг нь шилжүүлж авсан юм. “Зүүнбаян рефайнери” компанийн үүсгэн байгуулагч С.Уламбаяр нь одоогийн хотын дарга С.Амарсайханы төрсөн ах байж таарсан. Үүнийг л улстөрчид бидэнтэй холбож завааруулаад байгаа юм. Миний хувьд С.Амарсайхан гэдэг хүнийг хотын дарга гэдэг үүднээс л мэднэ. Тэрнээс бусдаар бид уулзаад тусламж, дэмжлэг авч, түүний нөмөр нөөлгөнд явж байгаа хэрэг биш. Харин түүний ахтай нь төсөл хөтөлбөрийн хүрээнд компанийг нь шилжүүлж авахын тулд хэд хэдэн удаа уулзсан. Гэсэн хэдий ч С.Амарсайхан, С.Уламбаяр гэх хүмүүс төсөл хөтөлбөрт ямар ч тусламж дэмжлэг үзүүлээгүй. Бидний ард талд С.Уламбаяр, С.Амарсайхан гэдэг хоёр хүн байсан бол энэ төсөл аль хэдийн хэрэгжээд дуусах байсан юм. Энэ хүмүүс бидний ард байсан бол манай компанийн үйл ажиллагааг зогсоо гэж хэлэхгүй биз дээ.
-“Их тэнгэр” цогцолборын барилга Туул голоос хэчнээн метрийн зайд баригдаж байгаа юм бэ. Тухайн байгууламж нь Туул голыг бохирдуулахад нөлөөлөхгүй гэх баталгаа байна уу?
-М.Оюунчимэг гишүүн өмнө жил манай барилгын газар дээр ирж, баахан улс төр хийсэн. Тэгэхээр нь би ордонд очоод холбогдох дарга нар болоод М.Оюунчимэг гишүүнд барилгын зөвшөөрлүүдийг харуулж, тодорхой тайлбарлаж өгсөн. Тухайн үед М.Оюунчимэг “гишүүн та нарыг ойлголоо. Та нар салбар яамтайгаа хамтраад ажиллаач” гэсэн. Бид өөрсдөө бүх хөрөнгөө босгосон байхад яасан гэж яамтай хамтарч ажиллах юм. Тэрнээс хойш М.Оюунчимэг гишүүн таг болсон. Саяхнаас бас дахиад сонин сонин юм ярьж байна лээ.
Харин голын урсац бүхий газрын голоос цэг авч, түүнээс 50 метр зайд онцгой бүс гэж тогтоодог. Гэтэл тухайн онцгой бүсээс хэд дахин хол зайд “Их тэнгэр” цогцолбор байрласан байдаг. Үүнтэй холбоотойгоор Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүгч, салбарын яамны төлөөллүүдтэй биечлэн ирж, үзэж шинжилсэн.
-“Их тэнгэр” төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд “Зүүнбаян рефайнери” компани тухайн газарт 13 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан талаар БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат дурдаж байсан. Энэ тал дээр та юу хэлэх вэ?
-“Их тэнгэр” цогцолборын барилгын ажлыг эхлүүлж байхад Нийслэлийн байгаль орчны газраас бургас модтой холбоотой хохирлын үнэлгээ хийсэн. Бургас модыг устгаж сүйтгэсэн гэх байршилд хэмжилтээр тогтоогдсон 6.891 м.кв талбайн төлбөр болох 11 сая гаруй төгрөгийг эхний ээлжид тушаагаад нэмж 6-7 сая төгрөг тус газарт тушаасан. Манай компани тухайн газар байсан бургасыг түр зуур зөөвөрлөж, өөр газар хадгалж байгаа. Барилгын ажил дуусахаар буцаж суулгах юм.
Ер нь голын бургас модыг эвдэх, уул нурааж, байгалийн унаган төрхийг алдагдуулах эрсдэл бүхий газруудын жагсаалтад 1387 иргэн, аж ахуй нэгж байдаг юм билээ. Эдгээрийг яагаад шалгахгүй байгаа юм. БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат биднийг 13 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан гэсэн. Бид 16.7 тэрбумын төгрөгийн бүтээн байгуулалт хийсэн байхад тэр хүн зөвхөн хохирол яриад явж байгаа юм. Тухайн газар бургас байх нь байсан. Барилгын ажил дуусахаар бургасыг буцааж суурилуулна. Хүмүүс хамгийн гол нь бургас мод шигүү байсан үеийн зургийг фэйсбүүкт тавиад байгаа юм.
-Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Амарсайхан танай компанийн үйл ажиллагааг зогсоох үүргийг холбогдох хүмүүст нь өгсөн. Үүнтэй албан ёсоор танилцсан уу?
-Өнгөрсөн даваа гарагт хотын дарга С.Амарсайхан манай компанийн үйл ажиллагааг зогсоо гэсэн үүрэг өгснийг мөн л хэвлэлээр сонссон. Одоогийн байдлаар бидэнд албан ёсоор өгсөн тушаал, шийдвэр алга. Албан ёсоор үүрэг болгосон эсэх талаар хотын захиргаагаар явж, лавлаад олж чадсангүй. Хэрвээ нийслэлээс тийм шийдвэр гарч байгаа бол бид шүүхийн байгууллагад хандана.
“Их тэнгэр” төслийг хэрэгжүүлэхэд ойролцоогоор 33 тэрбум төгрөг шаардлагатай. Үүнээс одоогийн байдлаар 16.7 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгээд байна. Олон монгол залуус нийлээд байр, байшингаа зарж, гадаад дотоодоос зээл авч хөрөнгө босгосон. Гэтэл бид “Зүүнбаян рефайнери” компанийн нэр дээр байгаа газрыг ашигласны төлөө бидний төсөл түгжигдчихээд байна.
Бид улстөрчдөөс тусламж гуйгаагүй байна. Хэдэн залуус сэтгэл зүрхээрээ нийлээд бүтээн байгуулалт хийе гэж байхад яагаад биднийг хохироогоод байгаа юм бэ. С.Эрдэнэболд гэдэг АН-ын залуу байна. Тэр залуу буруу мэдээллээр залуусыг буруу зүйлд уриалаад явж байгаа юм. Бид төсөл хэрэгжүүлэх гээд явж байсан чинь одоо улстөрчдөөс болж, мөрдөгч ч юм шиг, улстөрч юм шиг болж байна шүү дээ. Бас баахан төрийн бус байгууллагууд манай барьж барилга дээр ирээд шантааж хийдэг. Ирэхээ больё. Хэдэн төгрөг өгчих л дөө гэх жишээтэй. Уг нь намайг олоод ирэхэд амархан байгаа юм. Гэтэл тэдгээр шантааж хийгээд байгаа залуус бидэнтэй ирж уулзахгүй байж, барилга барьж байгаа газар очоод л хулгай ч нохой шиг фэйсбүүкийн лайв хийж, элдэв юм яриад байгаа юм. Хэдэн лайк цуглуулах зорилготой байдаг юм уу гэж ойлгоод байгаа. Бид тэдгээр хөгийн юм хийгээд явж байгаа залуусаас ичиж байна. Тэдний явцгүй үйлдлээс болоод 20, 30 тэрбум төгрөгийн төсөл зогсоод биднийг амьдралаар тогловол хатуу тооцоо хийнэ. Хөрөнгөө алдсан хүн ямар байдгийг үзүүлнэ. Эцсийг нь хүртэл явна.
Бид одооноос зүгээр суухгүй. Чимээгүй байгаад байхаар улс төр нь хатгаж зовоогоод байдаг юм байна. Бид бүгдээрээ гэр бүлтэй, тэднийгээ дэнчин тавьж, энэ төслийг эхлүүлсэн. Гэтэл биднийг амьдралыг оролдоод эхэллээ. Бид үүний төлөө тэмцэнэ. Хандах газарт нь хандана. Тэмцлийн хурц хэлбэрийг сонгоно.
